نسبت های اصلاحی فیبوناچی

فیبوناچی در طبیعت

فصل ۸: الگوهای فیبوناچی – بخش اول

الگوهای فیبوناچی و ترکیب نسبت های فیبوناچی برای پیدا کردن نقاط برگشت قیمت

فیبوناچی ترکیبی و کارآیی آن

فیبوناچی ترکیبی: همپوشانی دو یا چند فیبوناچی در تایم فریم های مختلف در یک محدوده زون منجر به ایجاد محدوده قوی حمایتی و مقاومتی می شود.

در این قسمت به بررسی مناطق برگشتی بر اساس همپوشانی درصدهای فیبوناچی می پردازیم و سپس الگوها یا پترن های فیبوناچی را بررسی می کنیم.

درصدهای فیبوناچی

اعداد فیبوناچی دارای درصدهای اصلی و فرعی به شرح زیر هستند:

درصدهای اصلی کمتر از ۱۰۰ درصد:

درصدهای اصلی بالای ۱۰۰ درصد:

درصدهای فرعی زیر ۱۰۰ درصد:

درصدهای فرعی بالای ۱۰۰ درصد:

درصدهای فرعی دیگری هم وجود دارند ولی چون اهمیت کمتری دارند ذکر نمی شوند.

همپوشانی درصدهای فیبوناچی در یک محدوده

همپوشانی درصدهای فیبوناچی به صورت ترکیبی از دو فیبوناچی در تایم فریم های مختلف است که معمولا این ترکیب به صورت یک زون یا محدوده برگشتی در نظر گرفته می شود.

مثال : ترکیب فیبوناچی اصلاحی و فیبوناچی پروجکشن

شکل ۱۰۸: ترکیب فیبوناچی اصلاحی و فیبوناچی پروجکشن

فیبوناچی اصلاحی موج جنبشی نزولی را در نظر میگیریم (شکل ۱۰۸) و اگر فیبوناچی پروجکشن خارجی موج B هم روی این منطقه همپوشانی داشته باشد این منطقه را تقویت می کند. هر چه همپوشانی درصدهای بیشتری از فیبوناچی را در یک منطقه داشته باشیم در آن منطقه تاکید بیشتری است. بطور مثال در شکل ۱۰۸ زمانی که موج C در حال شکل گیری است نمی توان گفت آیا در منطقه همپوشانی بر می گردد یا نه بلکه زمانی که به این منطقه رسید باید منتظر تشکیل الگوها باشیم. الگوها باید حتما کامل شوند و در زمان کامل شدنشان باید منطقه مورد بررسی خودمان را زیر نظر بگیریم.

ترکیب فیبوناچی ها انواع مختلفی را می تواند شکل دهد که باید در چارت به بررسی و تمرین آنها پرداخته شود ولی در اینجا مثال دیگری را نیز ذکر می کنیم.

مثال : ترکیب فیبوناچی اصلاحی خارجی با فیبوناچی پروجکشن (یا رتریسمنت retracement fibonacci و اکسپنشن Projections )

موجی را در نظر میگیریم که فیبوناچی اصلاحی خارجی آن ٪۱۲۷ یا ٪۱۶۱ باشد و یک سه موجی هم داشته باشیم که در منطقه ٪۱۰۰ یا ٪۱۶۱ احتمال برگشت وجود داشته باشد. اگر این دو درصد را با هم در نظر بگیریم زونی به ما میدهد که احتمال برگشت قیمت از آنجا وجود دارد و این زون را برای گرفتن پوزیشن در نظر میگیریم (شکل ۲۰۸). باید رفتار قیمت را در منطقه مشخص شده زیر نظر داشت تا تائید بیشتری گرفت مثل شکست خط روند، شکست آخرین Higher X یا Lower X و همین طور برگشت قیمت از داخل منطقه مشخص شده.

شکل ۲۰۸: ترکیب فیبوناچی اصلاحی خارجی با فیبوناچی پروجکشن

مثال : ترکیب دو فیبوناچی اصلاحی در دو تایم فریم مختلف

فرض کنید در یک تایم فریم بزرگتر احتمال برگشت قیمت را در ٪۶۱٫۸ میدهیم و موج بعدی در تایم فریم کوچکتر است و احتمال برگشت آن در ٪۷۸ یک زونی به ما می دهد که احتمال برگشت قیمت از این محدوده را بسیار زیاد میکند (شکل ۳۰۸).

شکل ۳۰۸: ترکیب دو فیبوناچی اصلاحی در دو تایم فریم مختلف

بنابراین در یک زون هر چه تعداد درصدهای مختلف فیبوناچی بیشتری وجود داشته باشه تائیدیه بیشتری برای احتمال برگشت قیمت از آن زون به ما می دهند . همپوشانی دو فیبوناچی اصلاحی در دو تایم فریم مختلف تائید قوی برای برگشت قیمت دارد. هیچ تضمین %۱۰۰ برای برگشت قیمت از منطقه همپوشانی نیست بلکه باید موارد دیگر را نیز بررسی کرد. یکی از مهمترین نکاتی که لازم است به آن توجه شود ترکیب دو عامل دیگر از تحلیل تکنیکال به نام مومنتوم و کندل استیک فرمیشن است که در قسمت های بعدی در مورد آنها توضیح داده خواهد شد.

از تایم ۱۳ دقیقه و ۴۳ ثانیه این ویدئو آقای گلشاهیان ترکیب درصدهای فیبوناچی را روی چارت توضیح می دهند.

مثال هایی که آقای گلشاهیان مطرح می کنند کمک بسیاری برای درک نحوه استفاده از درصدهای فیبوناچی به ما میکنند.

نحوه ترسیم سطوح فیبوناچی (Fibonacci Levels)

تجزیه و تحلیل سطوح اصلاحی (retracement) و گسترش (extension) فیبوناچی ، از حمایت و مقاومت پنهانی ایجاد شده توسط نسبت طلایی پرده برمی دارد. شبکه های فیبوناچی که در اکثر برنامه های نمودار سازی قرار داده شده اند ، این سطوح قیمت را مشخص می کنند ، که مانند حمایت و مقاومت سنتی عمل می کنند اما از نسبت ریاضی سرچشمه می گیرند ، به جای این که از نمودارهای قیمتی پایین یا بالا استفاده کنند. بسیاری از معامله گران و سرمایه گذاران فیبوناچی را به عنوان علمی تخیلی یا غیرمنطقی رد می کنند ، اما ریشه های طبیعی آن جنبه های درک نشده یرفتار انسان را آشکار می کند.

ریاضی فیبوناچی تناسب را برجسته می کند ، جوهره زیبایی را برداشت می کند و آن را در مجموعه ای از نسبت ها قرار می دهد که می تواند صدف ، گل و حتی ساختار صورت بازیگران هالیوود را تعریف کند. این تجزیه و تحلیل ، اندازه گیری سووینگ های روند و روند معکوس که رنج های متناسب ، بازپرداخت ها و برگشت ها را ایجاد میکند را در بر می گیرد . در نرم افزار های مارکتش ، فیبوناچی رفتار جمعی و تمایل به خرید یا فروش اوراق بهادار را در سطوح کلیدی ریتریسمنت اندازه گیری می کند. همچنین ، محدوده های بازگشتی کلیدی و نوارهای باریک قیمت را مشخص می کند که در آن بازارهای گرایشی باید سرعت حرکت را از دست بدهند و به رنج معاملات ، الگوهای صعود یا نزول حرکت کنند.

فیبوناچی انواع استراتژی های سودآور را پشتیبانی می کند ، اما از قرارگیری نادرست شبکه که پیش بینی و اطمینان را تضعیف می کند پشتیبانی نمی کند. معامله گران وقتی اولین بار ابزار را امتحان می کنند و به درستی کار نمی کند ، از آن ناامید می شوند و غالباً ابزار تجزیه و تحلیل آشناتر و کاربردی تری را جایگزین آن می کنند. با این وجود ، پایداری ، دقت و کمی قالب بندی می تواند لبه های معاملاتی (شرایطی که با رخ دادن آنها احتمال موفقیت یک معامله بیشتر از شکست آن است) را ایجاد کند که ماندگاری داشته باشند.

برای تحلیل بازپرداخت ها ، برگشت ها ، اصلاحات و سایر اقدامات قیمت در محدوده روند صعودی و روند نزولی اولیه ، از یک شبکه ریتریسمنت (retracement) یا اصلاح استفاده کنید. برای اندازه گیری روند صعودی یا روند نزولی و اینکه فراتر از سطح شکست قیمت (breakout) یا (breakdown) هستند ، از یک شبکه گسترش (extension) استفاده کنید. این تجزیه و تحلیل پایه و اساس تعیین اهداف قیمت فنی و نقاط خروج سودآور را تشکیل می دهد.

تنظیم شبکه های ریتریسمنت (Retracement Grids)

تنظیم درست شبکه های فیبوناچی مهارت بسیاری می طلبد و انتخاب سطوح اشتباه به عنوان نقاط شروع و پایان، موجب ترغیب برای خرید یا فروش با قیمت هایی می شود که منطقی نیستند و در نتیجه موجب تضعیف سودآوری می شود. این فرایند همچنین به قرارگیری شبکه ی چند روندی یا مالتی ترند (multi-trend) نیاز دارد ، با سطوح پی در پی که در بازه های زمانی طولانی تر و کوتاه تر قرار می گیرند تا رنج قیمتی را که ممکن است در طول موقعیت باز به دست بیاورند را ضبط کنند.

با بزرگنمایی در الگوی هفتگی و پیدا کردن طولانی ترین روند صعودی یا نزولی ، قرارگیری شبکه را شروع کنید. یک شبکه فیبوناچی را از پایین به بالا در روند صعودی و بالا تا پایین در روند نزولی قرار دهید. شبکه را تنظیم کنید تا سطوح ریتریسمنت ۳۸۲ ، .۵۰ ، .۶۱۸ و .۷۸۶ را نشان دهد. سه نسبت اول به عنوان مناطق فشرده سازی عمل می کنند ، که در آن قیمت می تواند مانند یک پین بال حرکت کند ، در حالی که ۰٫۷۸۶ یک خط را نشان می دهد ، بالا رفتن آن نشان دهنده ی تغییر روند است.

اکنون به سمت روندهای کوتاه مدت حرکت کنید و شبکه های جدیدی را برای آن بازه های زمانی اضافه کنید. پس از اتمام ، نمودار شما یک سری از شبکه ها را نشان می دهد ، با خط هایی که کاملاً هماهنگ هستند یا اصلاً هماهنگ نیستند. محور متراکم ، سطوح هارمونیک حمایت و مقاومت را مشخص می کند که می تواند به اصلاحات و پیشرفت روند سیگنال پایان دهد ، بالاتر یا پایین تر ، به خصوص هنگامی که با میانگین ها ، خطوط روند و شکاف های متحرک پشتیبانی می شود. محور وسط به بی نظمی اشاره می کند ، با نیروهای متضاد ، آماری را ایجاد می کند که قدرت پیش بینی و پتانسیل سود آوری را پایین می آورد.

شبکه های ریتریسمنت (Delta Air Line) شصت دقیقه ای

شبکه های فیبوناچی در روند صعودی نسبت های اصلاحی فیبوناچی و نزولی و در کلیه بازه های زمانی به یک اندازه کار می کنند. در نمودار فوق ، Delta Air Lines، یا (DAL) بین ۴۸ تا ۳۹ دلار در دو موج مشخص فروخته است. قرار دادن یک شبکه در سقوط طولانی مدت ، سطوح مقاومت هارمونیک کلیدی را برجسته می کند ، در حالی که امتداد شبکه دوم از آخرین موج فروش ، محور های پنهان بین قاب های زمانی را نمایان می کند.

. ریتریسمنت ۳۸۲ از موج بلند تر (۱) محور مرکزی با ریتریسمنت ۶۱۸ از موج کوتاهتر (۲ ) در (A) در حالی که ریتریسمنت ۵۰۰ به بهترین شکل با ریتریسمنت کوتاهتر ۷۸۶ در نقطه (B) تراز می شود. جهش پایین ژوئن به سمت تراز پایینتر (A) می رود و به مدت هفت ساعت همان جا باقی می ماند و باعث می شود انفجار نهایی به تراز فوقانی (B) برسد ، جایی که جهش به پایان می رسد.

مهم : اگر سطوح اشتباه را برای نقاط شروع و پایان انتخاب کنید ، این امر موجب خرید یا فروش با قیمت های نا معقول می شود و سودآوری را تضعیف می کند.

تنظیم شبکه های گسترش (Extension)

شبکه های گسترش زمانی در بهترین حالت کار می کنند که نسبت ها از رنج های معاملاتی که سطوح برگشت و شکست را آشکارا را نشان می دهند ساخته شده باشند. برای روند صعودی ، شبکه گسترش را از سووینگ پایین در محدوده شروع کرده و آن را تا سطح Breakout ( شکست قیمت به بیرون ،نگامی که قیمت از حمایت یا مقاومتی فرار می کند. ) ادامه دهید ، که این نیز نشانگر بالا رفتن رنج است. برای ایجاد این شبکه یک بار کلیک کنید و شبکه ی دوم ظاهر می شود. این شبکه را با قیمت (Breakout) شروع کنید و آن را بیشتر ادامه دهید تا زمانی که نسبت های فیبوناچی (Fib ratio) در طول معامله در حال وارد شدن به بازار باشند.

این پروسه را برای روند نزولی معکوس کنید ، از سووینگ زیاد شروع کنید و آن را تا سطح (breakdown ) گسترش دهید ، که این نیز نشانگر پایین آمدن رنج است. برای ایجاد این شبکه یک بار کلیک کنید و شبکه ی دوم ظاهر می شود. این شبکه را با قیمت (breakdown) شروع کنید و آن را به پایین امتداد دهید تا اینکه شامل نسبت های فیبوناچی شود که احتمالاً در طول معامله وارد بازار خواهند شد. شبکه های نزولی احتمالاً از نسبت های کمتری نسبت به شبکه های صعودی استفاده می کنند ، زیرا گسترش می تواند تا بی نهایت برسد اما به زیر صفر نرسد.

نمودار گسترش (Extension Grid) هفتگی اپل

شرکت اپل (AAPL) یک تاریخ صعودی (B) را به پایان می رساند و وارد یک معامله ی بلند مدت می شود و در نهایت در (A) قرار می گیرد. این امر موجب افزایش مقاومت بعد از دو سال می شود و شکست به بیرون ، اجازه می دهد تا تکنسین یک شبکه گسترش هفتگی را با استفاده از محدوده معاملات پایین (A) و بالای (B) بسازد. نسبت های ایجاد شده از این نوسان ۴۶ درجه ای (۱۰۱ – ۵۵ = ۴۶) مقاومت هارمونیکی را با ۱۳۰ دلار (۰٫۶۱۸) ، ۱۴۵ دلار (۱٫۰۰) و ۱۷۳ دلار (.۶۱۸) نشان می دهد. سهام چند ماه بعد صعود می کند ، درست در گسترش فیبوناچی ۰٫۶۱۸ ، و برای آزمایش پشتیبانی شکست تا ۱۰۱ دلار فروخته می شود.

اهمیت قالب بندی

میزان کار خود را با تمرکز روی هارمونیک هایی که در طول موقعیت وارد بازار می شوند ، کاهش دهید و سطوح دیگر را نادیده بگیرید. به عنوان مثال ، معقول نیست که یک معامله گر روزانه نگران سطوح فیبوناچی ماهانه و سالانه باشد. با این حال ، فکر نکنید که بازه های زمانی طولانی تر مهم نیستند ، زیرا معامله ای که چند هفته طول بکشد می تواند به سطوح هارمونیکی که به پنج ، شش یا ۱۰ سال برمی گردد برسد ، در حالی که در حال حاضر نزدیک به یک سطح بلند مدت است. پیش از تصمیم گیری در مورد شبکه های مورد نیاز ، می توانید با یک نگاه سریع به نمودارهای نسبت های اصلاحی فیبوناچی هفتگی یا ماهانه این بخش های مجزا را مدیریت کنید.

در نهایت ، ادامه دهید و در صورت لزوم کمی قالب بندی انجام دهید تا شبکه را به نمودار ترسیم ویژگی هایی مانند شکاف ها ، بالاترین / پایین ترین ، و میانگین های متحرک نزدیک کنید. نقطه شروع را به بالاتر یا پایین ترین سطح بعدی منتقل کنید تا ببینید آیا با عملکرد قیمت تاریخی هماهنگ تر است یا خیر. در عمل ، این به معنای انتخاب بالاترین ترین سطح کم دبل باتم (double bottom) یا پایین ترین سطح بالا دبل تاپ (double top) است.

جمع بندی

برای شناسایی سطح حمایت و مقاومت پنهان که ممکن است در طول یک موقعیت ایجاد شود ، شبکه های گسترش (extension) و اصلاحی یا ریتریسمنت (retracement) فیبوناچی (Fibonacci) را ایجاد کنید. قابل اعتماد ترین سیگنال های معکوس فیبوناچی زمانی رخ می دهد که نسبت های شبکه با سایر عناصر فنی ، از جمله میانگین های حرکت ، شکاف و بالاترین / پایین ترین سطح ، کاملاً هماهنگ باشند. استراتژی های دقیق ورود و خروج با شبکه های ریتریسمنت را ایجاد کنید ، در حالی که از شبکه های گسترش برای یافتن اهداف قیمت و تنظیم مجدد پارامترهای مدیریت ریسک استفاده می کنید.

ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

در تحلیل بازار سرمایه به صورت تکنیکال، شناسایی سطوح حمایت و مقاومت دومین مرحله بعد از نمودارخوانی می‌باشد. بدین جهت از اهمیت فراوانی برای تحلیل‌گر برخوردار است. ابزارهای متنوعی برای این منظور طراحی و معرفی شده‌اند. این ایزارها به طور کلی به دو دسته پویا (Dynamic) و ایستا (Static) دسته‌بندی می‌شوند. یکی از مهمترین ابزارهای ایستا برای تشخیص حمایت و مقاومت، ابزار فیبوناچی می‌باشد.

کلمات کلیدی:

بازار سرمایه، تحلیل تکنیکال، حمایت، مقاومت، فیبوناچی.

Keywords:

Finance Market, Technical Analysis, Support, Resistance, Fibonacci.

تاریخچه فیبوناچی

فیبوناچی نام ریاضی‌دان ایتالیایی قرن 12 و 13 میلادی است. نام کامل وی لئوناردو بیگولو پیزانو فیبوناچی (Leonardo Bigollo Pisano Fibonacci) است. که از وی به عنوان “با استعدادترین ریاضی‌دان غرب در قرون وسطی” یاد می‌شود. او متولد شهر پیزا در ایتالیا در سال 1170 بعد از میلاد مسیح می‌باشد. وی در حدود 80 سالگی در سال 1250 پس از میلاد در همان شهر از دنیا رفت.

از برجسته‌ترین و شناخته شده‌ترین کارهای او می‌توان به سری فیبوناچی یا دنباله طلایی اشاره کرد که منجر به کشف نسبت طلایی (Golden Ratio) شد که در صنایع و رشته‌های مختلف از جمله مهندسی، ستاره‌شناسی، اقتصاد و … کاربرد گسترده دارد. این دنباله به صورت عددی و ریاضی به صورت زیر نمایش داده می‌شود:

1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, …= f(n-1) + f(n-2), 1

برای درک ساده این سری اعداد، فیبوناچی از مثال جفت خرگوش‌هایی استفاده کرد. هر کدام 1 ماه تا بلوغ و 1 ماه تا تولید مثل وقت نیاز دارند. با شرط شروع کار با یک جفت خرگوش و نامیرایی آن‌ها این سری اعداد شکل‌ می‌گیرند.

مارپیچ فیبوناچی

محصول بعدی این سری اعداد که به مارپیچ فیبوناچی (Fibonacci Spiral) مشهور است. از کنار هم قرار گیری مربع‌های مماس با اندازه ضلع متناظر با دنباله اعداد و رسم ربع دایره درون هر مربع ایجاد می‌شود:

این مارپیچ در طبیعت به فراوانی یافت می‌شود. از ساختار مارپیچ صدف حلزون تا شکل‌گیری کهکشان‌های مارپیچ نظیر کهکشان راه‌شیری همگی از این مارپیچ تبعیت می‌کنند.

با پیشروی در سری اعداد فیبوناچی، نسبت تغییر اعداد دنباله همگرا به عدد 1.618 می‌شود. این عدد نسبت طلائی نامیده می‌شود. از دید روانشناسی، ساختارهای طراحی شده با این نسبت برای انسان دلنشین و زیبا خواهد بود. با پیشرفت علم و تکنولوژی و افزایش شواهد کاربرد این سری و نسبت در صنایع مختلف، اعداد و ضریب سری فیبوناچی دارای اهمیت روزافزون شدند. بازار سرمایه و اقتصاد نیز از این امر مستثنی نبود. با ظهور تحلیل تکنیکال، مشخص شد که این ضریب در بازار سرمایه نیز مشاهده می‌شود. اینگونه بود که ابزار فیبوناچی طراحی و معرفی شد.

ابزار فیبوناچی

ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال تحت عنوان سطوح حمایت و مقاومت استاتیک آتی نیز شناخته می‌شوند. زیرا به تحلیل‌گر حمایت یا مقاومت پیش روی حرکت ایجاد شده در نمودار قیمت را نشان می‌دهد. این سطوح با شناسایی نسبت های اصلاحی فیبوناچی گام حرکتی قبل و قراردهی ضرایب متناسب در مسیر آن شکل می‌گیرند. به طور کلی ابزار فیبوناچی به دو گروه دو نقطه‌ای و سه نقطه‌ای دسته‌بندی می‌شود که این دسته‌بندی براساس نحوه ترسیم این ابزار انجام شده است که در ادامه به بررسی هرکدام پرداخته می‌شود.

ابزار فیبوناچی دونقطه‌ای در هر حرکت به حرکت قبل استناد می‌کند. با استفاده از مبحث موج‌شناسی، می‌توان گفت که این ابزار برای موج اصلاحی از موج جنبشی و برای موج جنبشی از موج اصلاحی قبل استفاده می‌کند. که همین قضیه باعث دسته‌بندی ابزار دونقطه‌ای به دو دسته اصلاحی (Retracement) و جنبشی (Extension) می‌شود. در هر دو حالت، اکسترمم میزان حرکت قبل مقیاس اندازه‌گیری ابزار است. یعنی در امواج جنبشی که ابتدا و انتهای متناظر با بالاترین و پایین‎ترین نقطه دارند، به سادگی ابزار روی ابتدا و انتها قرار می‌گیرد. ولی در امواج اصلاحی، مخصوصاً امواج خنثی و یا حتی هم‌جهت با جنبش قبل، از بالاترین و پایین‌ترین نقطه بدون در نظرگیری تقدم و ابتدا و انتهای موج رسم می‌شود که به این مورد در مبحث الیوت در بخش کف و سقف‌های ارتودوکس و غیرارتودوکس اشاره می‌شود. برای رسم ابزار فیبوناچی دو نقطه‌ای در حالت:

فیبوناچی دو نقطه‌ای

• اصلاحی (Retracement)، نقطه اول در ابتدا به نقطه دوم در انتهای جنبش قبل قرار می‌گیرد که این نقاط در جنبش صعودی به ترتیب پایین‌ترین و بالاترین نقطه و در جنبش نزولی در بالاترین و پایین‌ترین نقطه قرار دارند. سطوح فیبوناچی استفاده شده در این حالت، 23.6%، 38.2%، 50%، 61.8% و 78.6% می‌باشد. لازم به ذکر است که سطوح 0 و 100% به منظور دقت در رسم همیشه فعال می‌باشند. در مثال رسم شده در نماد سفارس (سیمان فارس و خوزستان)، پس از شروع یک صعود در برج 2 سال 1397، در مهرماه همان سال یک فاز ریزشی شروع شد، که انتهای آن با ابزار دونقطه‌ای قابل شناسایی بود و بعد از آن نماد با ساخت کف و سقف‌های بالاتر به صعود پیشین خود ادامه داد.

در مثالی دیگر از نماد USDCAD (دلار آمریکا برحسب دلار کانادا)، پس از شروع یک جنبش نزولی در ژانویه 2016، در ماه می همان سال یک اصلاح رو به بالا شروع به شکل‌گیری کرد که انتهای آن کاملاً منطبق بر سطح 61.8% می‌باشد.

• جنبشی (Extension)، در روند صعودی، نقطه اول در پایین‌ترین نقطه و نقطه دوم در بالاترین نقطه اصلاح قبل قرار می‌گیرد و بالعکس در روند نزولی، نقطه اول در بالاترین نقطه و نقطه دوم در پایین‌ترین نقطه اصلاح قبل قرار می‌گیرد. در این حالت، سطوح فیبوناچی استفاده شده، سطوح 127.2%، 161.8%، 200%، 261.8% و 423.6% می‌باشد. باز هم به منظور دقت در رسم لازم است سطوح 0 و 100% فعال باقی بمانند. در مثالی از نماد فارس (صنایع پتروشیمی خلیج فارس)، فاز اصلاحی یک ماهه از تیر الی مردادماه سال 97 ادامه داشته و سپس با یک جنبش همراه شده که در طول دو هفته به سطح 261.8% از اصلاح قبل از خود رسیده است. توجه به این نکته ضروری است که این اصلاح فرم صعودی داشته است. و بالاترین و پایین‌ترین نقطه آن با ابزار فیبوناچی در شکل مشخص شده است.

در یک مثال دیگر از بازار ارزهای دیجیتال، در نماد DOGEUSDT (Dogecoin بر حسب تتر)، در طول روند نزولی نماد در سپتامبر سال 2019 یک تغییر رفتار خنثی شکل گرفت که تا فوریه 2020 ادامه داشت و در بعد از آن، روند نزولی آخرین حرکت خود به سمت پایین قبل از تغییر به روند خنثی را ایجاد کرد که این ریزش نهایی تا سطح 161.8% از اصلاح قبل از خود ریزش داشته است.

توجه به دو نکته در این مثال ضروری است: 1) اصلاح مورد نظر در این مثال از دید الیوت یک پهنه منبسط بوده که در طول مسیر خود کف و سقف‌های پایین‌تر و بالاتر ایجاد کرده است. و روند در طول اصلاح کاملاً خنثی است و به همین دلیل توجه به پایین‌ترین و بالاترین نقطه به منظور رسم ابزار دونقطه‌ای اهمیت بالایی دارد. 2) دو سایه از کندل‌ها در این مثال مدنظر قرار نگرفته است که دلیل آن غیرواقعی (Fake) بودن این سایه‌ها در مقایسه با سایر کندل‌ها و سایه‌های موجود در نمودار قیمت است.

فیبوناچی سه نقطه‌ای (Expansion, Projection)

تفاوت این فیبوناچی با فیبوناچی دونقطه‌ای غیر از تعداد نقاط مورد استفاده در رسم، استفاده از گام‌های حرکتی هم‌جهت یا امواج هم‌جنس است. به این معنی که برای جنبش از جنبش قبل و برای اصلاح از اصلاح قبل استفاده می‌شود. در حالی که در فیبوناچی دونقطه‌ای امواج مورد استفاده نسبت موج مدنظر غیرهم‌جنس بودند. نحوه رسم این ابزار به این گونه‌ است که نقاط اول و دوم، اکسترمم موج هم‌جنس قبل را مشخص می‌کنند و نقطه سوم در ابتدای موج فعلی قرار می‌گیرد. ضرایب و سطوح مورد استفاده در این ابزار، 61.8%، 100%، 161.8، 261.8% و در پاره‌ای از مواقع 423.6% می‌باشد. سطح 0 نیز برای دقت در ترسیم فعال می‌باشد.

در مثال ارایه شده برای این ابزار از شاخص کل بورس تهران، در برهه صعود قدرتمند سال 1399، در لحظه‌ای که عامه مردم اشتیاق خرید بالایی در بازار ایجاد کرده بودند، سطح 100% فیبوناچی سه نقطه‌ای نشان از وجود یک مقاومت در مسیر شاخص کل می‌‌داد که با برخورد به آن در ابتدا حرکت صعودی شاخص ضعیف شده و هرچند یک نفوذ خیلی ضعیف به مقاومت داشت ولی در نهایت در 20 مردادماه ریزش خود را با قدرت زیاد شروع کرد.

مثال بعد، در نمودار انس طلای جهانی و در ابتدای ریزش سپتامبر 2011 عنوان شده است. که بعد از یک ریزش عمیق 20 درصدی کوتاه مدت، وارد فاز اصلاحی تا اکتبر 2012 شد و بعد از آن به ادامه ریزش تند خود به اندازه 34 درصد ادامه داد که این ریزش تا ژوئن 2013 ادامه دار بود. نکته مهم در این مثال مرتبط بودن دو ریزش شارپ از نظر گام ریزش بود که باعث شد ریزش آخر نسبت به ریزش اول، سطح 161.8 را ببیند.

به منظور بررسی ابزار سه نقطه‌ای برای امواج اصلاحی در روند صعودی، در نماد EURUSD (یورو برحسب دلار آمریکا) با استفاده از موج‌شماری الیوت، دو موج اصلاحی شناسائی شده و نسبت به هم مورد بررسی قرار گرفتند. توجه به این نکته ضروری است که همانند ابزار دونقطه‌ای جنبشی، در ابزار سه‌نقطه‌ای برای امواج اصلاحی نیز باید عمق اصلاح (فاصله پائین‌ترین تا بالاترین نقطه موج یا بالعکس) اندازه‌گیری شود. همانطور که در عکس دیده می‌شود، دو ریزموج 2 و 4 از موج 1 از موج ماژور 3 نسبت به سطح 100% فیبوناچی با هم مرتبط هستند.

مورد دیگر، در نمودار فلز گران‌بهای پلاتین (Platinum)، ریزش بزرگ سال 2008 که تا مارس سال 2020 ادامه داشت. فرم 3 تکه ABC به صورت زیگزاگ ایجاد کرد که موج C فرم 5 تکه ایجاد کرده و در ریزموج‌های 2 و 4 ارتباط گام قیمتی مورد بررسی قرار گرفت. نکته مورد توجه در ارتباط با این مثال، خنثی بودن هر دو ریزموج اصلاحی درون موج C است. که این امر نشان می‌دهد ابزار سه‌نقطه‌ای با اندازه‌گیری عمق ریزموج 2 (پائین‌ترین تا بالاترین نقطه) در سطح 61.8% انتهای ریزموج 4 را مشخص می‌کند.

نحوه بدست آمدن ضرایب ابزارهای فیبوناچی به صورت زیر می‌باشد:

1/1.618=0.618, 1.618 0.5 =1.272, 0.618 0.5 =0.786

1.618 2 =2.618, 1.618 3 =4.236, 0.618 2 =0.382, 0.618 3 =0.236

توجه به این نکته بسیار ضروری است که در رسم ابزار فیبوناچی در نمودار لگاریتمی، حتماً از فیبوناچی برمبنای محاسبات لگاریتمی استفاده شود؛ زیرا مهم میزان گام درصدی حرکت امواج است و تفاوت قیمت در اولویت بعدی مطرح می‌شود.

برای مطالعه‌ی بیشتر درمورد نمودار لگاریتمی می‌توانید به مقاله‌ی نمودار حسابی و نمودار لگاریتمی در تحلیل تکنیکال مراجعه کنید.

سطوح فیبوناچی اصلاحی روانی

اکثر فعالان موجود در بازار، به خصوص افرادی که به صورت کلاسیک به معامله می‌پردازند، کف و سقف‌های قیمتی بازار را به خاطر می‌سپارند. در زمان اصلاح‌های تند و عمیق بازار، مخصوصاً اصلاح‌های ماژور، میزان ریزش قیمت برای سهامداران خرد مورد توجه قرار می‌گیرد. به نحوی که در سطوحی مانند 50% قیمت، بسیاری توقع ریزش بیشتر از بازار را ندارند. این سطوح تحت عنوان سطوح قیمتی روانی می‌توانند یک حمایت و یا مقاومت در نظر گرفته شوند. تنها استثناء موجود برای استفاده از فیبوناچی برمبنای محاسبات حسابی در نمودار لگاریتمی، این سطوح روانی هستند. توجه به این نکته ضروری است که این بحث تنها برای فیبوناچی دونقطه‌ای اصلاحی (Retracement) قابل اعمال است و برای سایر ابزارهای فیبوناچی، این استثناء وجود ندارد.

منابع:

Murphy, John J.. Technical Analysis of the Financial Markets: A Comprehensive Guide to Trading Methods and Applications. United Kingdom: New York Institute of Finance, 1999.

Prechter, Robert Rougelot., Frost, Alfred John. ELLIOTT WAVE PRINCIPLE – KEY T. United States: PROBUS PUBLISHING Company, 2005.

Prechter, Robert R.. Beautiful Pictures: From the Gallery of Phinance. N.p.: PROBUS Publishing Company, 2018.

آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

فیبوناچی یکی از مباحث بسیار اساسی در بحث تحلیل تکنیکال بازارهای مالی مثل بازار سهام است که سالیان سال است تحلیلگران بورس از فرمول‌های آن استفاده می‌کنند. بنابراین آموزش فیبوناچی می‌تواند به افراد مشغول در بورس نسبت های اصلاحی فیبوناچی نسبت های اصلاحی فیبوناچی بسیار کمک نمایند تا بهتر بتوانند منابع خود در بورس را مدیریت کنند. برای آموزش فیبوناچی در بورس، با ما همراه باشید.

اصول فیبوناچی چیست؟

قبل از به کارگیری فیبوناچی، ابتدا شما باید با مبحث پیش زمینه لازم که میتواند کاربرد فیبوناچی در بازار بورس را توجیه کند آشنا شوید.

فیبوناچی نام یک ریاضیدان ایتالیایی است که در قرن دوازدم میلادی زندگی می‌کرده است. او به عنوان مستعدترین ریاضیدان جهان غرب در زمان خود، و البته یکی از برترین ریاضیدانان تاریخ شناخته می‌شود. فیبوناچی را کاشف اعداد فیبوناچی می‌دانند. اما این اعداد فیبوناچی چیست که تا این حد معروف شده است؟

اعداد فیبوناچی

در ریاضیات، سری فیبوناچی (به انگلیسی: Fibonacci number) به دنباله‌ای از اعداد می‌گویند که به‌صورت زیر تعریف می‌شود:

0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, …

اینکه این دنباله اعداد چه ارتباطی باهم دارند موضوع بحث ما نیست و شما هم به عنوان یک تریدر احتمالا علاقه‌ای به دانستن آن ندارید. با این حال فرمولی که این اعداد از آن بدست می آید چندان نسبت های اصلاحی فیبوناچی پیچیده نیست. اما چیزی که برای اهمیت دارد این است که این دنباله از اعداد ارتباط عجیبی با بسیاری از پدیده های طبیعی دارد.

با وجودی که پدیده‌های طبیعی و انواع موجودات پیرامون انسان‌ها بسیار گسترده هستند، نظم خاصی بر همه‌ چیز حاکم است که با پیشرفت علوم بشری، این نظم بیش از گذشته مشخص‌ شده است. شاید در زمان یادگیری مفاهیم علمی، بسیاری از موارد بی‌معنی به نظر برسد، اما نظم خاصی در پشت بسیاری از پدیده‌ها وجود دارد. اعداد فیبوناچی حلقه مشترکی در بسیاری از این پدیده ها است که نظم موجود را میتوان بر اساس این اعداد مشاهده کرد.

جالب است به برخی از این پدیده های طبیعی که ظاهرا ارتباطی با یکدیگر ندارند اما بر اساس اعداد فیبوناچی شکل گرفته اند اشاره کنیم.

از لاک حلزون تا کهکشان!

حتما لاک حلزون را دیده اید. لاک حلزون شباهت زیادی با حالت مارپیچی یک کهکشان دارد. جالب است بدانید نسبت هایی که در این دو پدیده وجود دارد کاملا یکسان است و هر دو نسبت های اصلاحی فیبوناچی بر اساس اعداد فیبوناچی منظم شده اند. اما این فقط دو نمونه از پیدده های طبیعی است که این نظم در آنها وجود دارد. بسیاری از پدیده های دیگر مثال رشد برگ درختان و گل ها نیز بر اساس اعداد فیبوناچی و نسبت هایی که بین این اعداد وجود دارد شکل گرفته است. به تصویر زیر نگاه کنید تا بهتر متوجه این موضوع بشوید.

فیبوناچی در طبیعت

در تصویر بالا نمونه هایی را می‌بینید که یک نظم واحد و شبیه به هم در نسبت های اصلاحی فیبوناچی آنها وجود دارد. این نظم به شکل زیر بر اساس اعداد فیبوناچی به هم وابسته هستند.

کاربرد اعداد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

حال که با مفهوم دنباله اعداد فیبوناچی آشنا شدید، اجازه بدهید ببینیم این اعداد چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد.

روانشناسی و اعداد فیبوناچی

اینکه بازار بورس و روندهای قیمتی چه ارتباطی با اعداد فیبوناچی دارد در این نکته نهفته است که ما به طور ناخودآگاه اعدادی را در ذهن خود به عنوان نقاط برگشتی در نظر میگیریم که نسبت آنها بر اساس اعداد فیبوناچی است. برای روشن شدن مطلب اجازه بدهید یک مثال بزنیم. فرض کنید شما یک سهم را 100 تومان خریده اید و وقتی قیمت به 200 تومان رسیده است آن را میفروشید و بعد از آن قیمت کاهشی میشود. خوب تا اینجا هیچ ربطی به اعدا فیبوناچی نداشته است. اما فرض کنید شما دوباره نیت میکنید همان سهم را بخرید. شما یکبار خاطره خرید 100 تومان و فروش 200 تومان را در ذهن دارید. حال شما با تحلیل خود به این نتیجه رسیده اید که در آینده این سهم روند مثبتی دارد اما در حال حاضر قیمت روند نزولی دارد. در این شرایط فکر میکنید روی چه قیمتی سهم را بخرید؟

معمولا در این شرایط احتمالا اگر قیمت به 150 برسد شما وسوسه شوید که دوباره این سهم را بخرید. باتوجه به اینکه یکبار در قیمت 100 تومان خریده اید، اگر سهم همچنان روند نزولی داشته باشد با احتمال بسیار زیاد شما صبر خواهید کرد به امید خرید در قیمت 100 تومان. به هر حال شما باتوجه به تجربه قبلی خود تصمیم به خرید میگیرید. در این حالت شما در اعداد خاصی وسوسه به وارد شدن به سهم میشوید که به طور ناخودآگاه بر روی نسبت های فیبوناچی قرار دارند. شما تنها نیستید و جمعی از معامله گران همین وضعیت را دارند و روانشناسی کلی بازار احتمالا باعث میشود که در یک قیمتی که بر روی یکی از نسبت های فیبوناچی است سهم روندش برگردد و از روند نزولی به روند صعودی تغییر پیدا کند. بعد از آن دوباره شما باید برای فروش تصمیم بگیرید و همه این داستانها تکرار خواهد شد. اما اینکه چرا شما به طور ناخودآگاه طبق نسبت‌های فیبوناچی تصمیم گیری میکنید یک سوال بی پاسخ است. علت این موضوع همان است که باعث نظم جهانی مبتنی بر سری فیبوناچی شده است.

روش بکارگیری نسبت فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال بر گذشته استوار است و تحلیلگر فنی سعی میکند باتوجه به گذشته قیمت روند آینده آن را پیش بینی کند. چارت قیمتی تنها چیزی است یک تحلیلگر فنی به آن توجه میکند و نقاط ورود و خروج را بر روی آن پیدا میکند.

در دنباله فیبوناچی، به جز چند عدد اول، تقریبا درصد هر عدد نسبت به عدد قبلی خود 1.618 می‌باشد و نسبت به عدد بعدی خود، 0.618 برابر می باشد. همین نسبت‌ها است که وارد تحلیل تکنیکال شده است. فیبوناچی به تحلیلگران فنی این امکان را می دهد تا قیمت را بر اساس این نسبت‌ها در آینده پیش بینی کنند. در واقع آنها نقاط برگشتی را در یک موج صعودی یا نزولی تعیین میکنند. اما همه این نقاط با احتمالات مشخص میشود. علاوه بر پیش بینی قیمت، می توان از نسبت‌های فیبوناچی برای پیش بینی زمان‌های برگشتی استفاده کرد. در مجموع میتوان گفت از فیبوناچی برای تعیین سطوح مقاومت و حمایت، پیدا کردن روند نزولی و صعودی سهام و تعیین حد ضرر، استفاده می شود.

انواع ابزارهای فیبوناچی

یکی از مهمترین مباحثی که در آموزش فیبوناچی باید یاد بگیرید، آشنایی با انواع ابزارهای فیبوناچی است. در واقع 4 ابزار مهم در تحلیل تکنیکال وجود دارد که از فیبوناچی استفاده می شود که عبارتند از:

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

فیبوناچی اصلاحی

فیبوناچی بازگشتی یا اصلاحی (Fibonacci Retracement (RET یکی از ساده ترین ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است. برای رسم این مورد، تنها به دو نقطه کف تا سقف یا سقف تا کف نیاز است. این ابزار برای زمانی که بازار بورس از روندی خاص پیروی می کند، استفاده می شود. در این حالت در برخی از بازه های زمانی، نیاز به برگشت و اصلاح قیمت های قبلی احساس می شود، اما پس از مدت زمانی، این روند ادامه پیدا می کند. با فیبوناچی بازگشتی، می‌توان نقاط ورودی مناسب را پیدا کرد و به تخمین‌هایی که برای درصدهای احتمالی یک حرکت است، پایان داد.

این ابزار همان گونه که در مثال قسمت قبلی ذکر کردیم نقاطی را که با احتمال زیاد ممکن است روند قیمت عوض شود را برای ما مشخص میکند. توجه کنید این فقط یک احتمال است. اگر در اولین محدوده روند برنگشت انتظار می‌رود تا سطح بعدی فیبوناچی قیمت در روند قبلی باقی بماند. سطوح کلیدی در این ابزار شامل پنج سطح «23.6 درصد»، «38.2 درصد»، «50 درصد»، «61.8 درصد»، «78.6 درصد» می‌باشد. در شکل زیر میتوانید این محدوده‌ها را مشاهده کنید. برای رسم این ابزار به یک کف و سقف یا برعکس نیاز دارید. میبینم که در 38.2 و 61.8 درصد فیبوناچی قیمت واکنش داده است.

فیبوناچی گسترشی

فیبوناچی گسترشی نیز نوعی از ابزارهای فیبوناچی است. برای رسم این نوع فیبوناچی به دو نقطه کف و سقف نیاز است. در این حالت، صعود و نزول های پیشین نیز در نظر گرفته می شود. در این حالت، باید نسبت های بیشتر از یک در نظر گرفته شود. تحلیل گران این روش را زمانی استفاده می کنند که برای تشخیص سطوح مقاومتی جدید، نیاز است تا از نقطه سقف قبلی عبور کنیم.

فیبوناچی بازتابی

فیبوناچی بازتابی نیز یکی دیگر از انواع ابزارهای فیبوناچی است که برای رسم آن، نیاز به سه نقطه کف، سقف و اصلاح داریم. در فیبوناچی بازتابی با حرکت از سقف به کف، می توان نقطه حمایت را پیش بینی کرد و بر عکس، با حرکت از کف به سقف می توان مقاومت ها را پیش بینی کرد.

فیبوناچی استنباطی

فیبوناچی استنباطی بسیار شبیه فیبوناچی بازتابی است و با آن می توان ادامه روندی که صعودی یا نزولی است را پیش بینی کرد. بنابراین در آموزش فیبوناچی، حتما این ابزارها و نحوه استفاده از آنها را باید به خوبی یاد گرفت.

آموزش فیبوناچی چه کمکی به تحلیل گران می نماید؟

باید بدانید که پس از آموزش فیبوناچی، بسیاری از تحلیلگران بورس از فیبوناچی برای تحلیل سهام و خرید و فروش های خود استفاده می کنند. اما برای استفاده از ابزارهای فیبوناچی باید چندین روز یا چندین هفته، حداکثر و حداقل قیمت را با استفاده از ابزارهای فیبوناچی بررسی کرد. زیرا قیمت همه سهام، مابین خطوط حمایتی و مقاومتی در حال حرکت است و تغییر می کند. بنابراین به راحتی می توان قیمت سهام را پیش بینی کرد.

چگونگی استفاده از ابزارهای فیبوناچی در آموزش فیبوناچی

پس از یادگیری ابزارهای فیبوناچی، دومین چیزی که در آموزش فیبوناچی در بورس باید یاد بگیرید، نحوه استفاده از این ابزارها در تحلیل تکنیکال است. اولین نکته ای که پیش از استفاده از ابزارهای فیبوناچی باید بدانید، انتخاب بهترین نوع ابزار فیبوناچی است. سپس باید نمودار مورد نظر را با نقاط در دسترس، ایجاد کرد. تنها نکته ای که در رسم نمودار فیبوناچی باید بدانید این است که نمودار فیبوناچی را نباید به صورت معکوس رسم کنید. به طور مثال، اگر سهمی حرکتی صعودی داشت و قیمت سهم نیز حرکتی اصلاحی نزولی داشت، در این حالت باید فیبوناچی اصلاحی را از پایین به بالا بکشید. همچنین از نمودار ساده برای رسم فیبوناچی استفاده کنید و نه نمودار لگاریتمی.

تایم فریم‌ها در تحلیل تکنیکال

تایم فریم ها نیز در تحلیل تکنیکال بسیار اهمیت دارند. بنابراین در آموزش فیبوناچی باید با تایم فریم ها به خوبی آشنا شوید. در واقع یکی از دلایلی که بسیار از اوقات باعث عدم موفقیت سرمایه گذاران در بورس می شود، همین تخمین نادرست تایم فریم ها است. شما باید تایم فریم را با توجه به میزان زمانی که برای تحلیل نیاز دارید، انتخاب کنید. در واقع تایم فریم باید به گونه ای انتخاب شود که سیگنال‌های مورد نیاز را به تحلیل گر بدهد. یعنی نباید آنقدر تایم فریم طولانی انتخاب شود که حوصله تحلیل گر را سر ببرد و از سوی دیگر نباید آنقدر کوتاه باشد که نتوان سیگنال های مورد نیاز برای تحلیل را از آن به دست آورد.

خرید و فروش سهم پس از رسیدن قیمت سهم به نقطه فیبوناچی

متاسفانه بسیاری از تحلیلگران تازه کار پس از رسیدن قیمت سهم به نقطه فیبوناچی، اقدام به فروش یا خرید سهم می کنند که این کار سبب شکست و ضرر می شود. بنابراین یکی از نکات بسیار مهم در آموزش فیبوناچی این موضوع است که وقتی قیمت هر سهم به سطح فیبوناچی می رسد، این دلیلی برای افت یا رشد قیمت سهم نمی باشد و امکان شکستن قیمت سهم نیز وجود دارد. بنابراین حتما باید در این کار تجربه کافی را بدست آورده و سپس با استفاده از تحلیل تکنیکال، خرید و فروش سهام را انجام داد. محدوده‌های فیبوناچی تنها به ما میگوید که با احتمال زیاد ممکن است روند عوض شود. توجه کنید به کلید واژه های “احتمال” و “ممکن” که روشن میسازد هیچ قطعیتی وجود ندارد.

تعیین سود و زیان در بورس با آموزش فیبوناچی

پس از یادگیری و آموزش فیبوناچی، حال باید یاد بگیرید تا با استفاده از آموزش Fibonacci، میزان حد سود و زیان را تخمین بزنید. بسیاری از افراد مشغول در بورس و تحلیلگران معتقدند که خطوط فیبوناچی بیشتر برای تعیین حد سود استفاده می شود. اما باید گفت که برای حد ضرر نیز می توان از فیبوناچی استفاده کرد. البته برای تحلیل هر چه بهتر، بهتر است در کنار فیبوناچی از کندل استیک های ژاپنی استفاده کرد و این دو روش را با هم ادغام نمود.

نحوه رسم خطوط فیبوناچی

• همانگونه که گفته شد، فیبوناچی اصلاحی یکی از ساده ترین و معمولی ترین روش های استفاده شده در تحلیل فیبوناچی است که مورد استفاده قرار می گیرد. برای رسم این نمودار، باید نقاط را به هم متصل نمود تا نمودار فیبوناچی اصلاحی کامل شود. مثلا به طور مثال، زمانی که روند نمودار و قیمت ها صعودی است، می توان این نقاط را به هم متصل نمود.
• در فیبوناچی گسترشی، با نقاط بیش از 100 درصد هر موج، می توان هدف های قیمتی جلوتر را پیش بینی کرد. برای رسم این نمودار، باید از درصدهای بالای 100 استفاده کرد و نقاط را به هم متصل نمود تا بتوان از این اطلاعات برای تحلیل تکنیکال استفاده نمود.

چه زمانی باید از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده شود؟

با توجه به اینکه علاوه بر فیبوناچی، مدل های دیگری نیز برای تحلیل در بورس وجود دارند، این سوال پیش می‌آید که کی و کجا باید از مدل فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده شود. زمانی که شما نیاز به نقطه مناسب برای ورود دارید، باید برای جلوگیری از هرگونه ضرر و زیان احتمالی از این روش استفاده کنید. زیرا برخی از معامله گران برای شناسایی یک نقطه مناسب و خوب برای سطح خرید یا فروش و تعیین میزان حد ضرر، با مشکلاتی مواجه هستند. در نتیجه در صورت عدم شناخت مناسب و عدم محاسبه دقیق قیمت، نه تنها معامله سودی نخواهد کرد بلکه احتمال ضرر و اشتباه نیز در این بین وجود دارد. این مسائل، از مهمترین دلایل استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال بورس هستند که به کمک معامله گران بورس می آید. تعیین مناسب این نقاط و سطوح، علاوه بر اینکه برای هر معامله گری مفید هستند، بلکه کمک می کنند تا معامله گران روزانه در بازارهای مختلفی موفق شوند و بتوانند زودتر از افراد دیگر نقاط برگشتی را پیدا کنند. بنابراین شما همیشه میتوانید از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده کنید اما همیشه نباید به آن عمل کنید! این ابزار نسبت های اصلاحی فیبوناچی فقط یک ابزار هشدار دهنده است که شما را زودتر از بقیه از احتمال تغییر روند آگاه کند.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات نسبت های اصلاحی فیبوناچی زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

فیبوناچی در بورس چیست؟

اعداد فیبوناچی در بورس و بازارهای مالی، کاربردهای بسیاری دارند بطوری که تراز های فیبوناچی در بورس روشی برای تحلیل بازگشت یا ادامه روند هستند. به بیان دیگر ابزارهای فیبوناچی نقاط حمایت و مقاومت هستند که با ابزارها و روش‌های گوناگون رسم می‌شوند؛ اما قبل از آنکه بخواهیم به آموزش فیبوناچی در بورس و کاربرد آن بپردازیم بهتر است ابتدا با این اعداد آشنا شویم.

دنباله فیبوناچی

لئونارد پیزا یا همان فیبوناچی (Fibonacci) نام ریاضی دانی ایتالیایی است که در قرن ۱۲ میلادی زندگی می کرد؛ شهرت فیبوناچی به دلیل اعداد یا دنباله فیبوناچی است که توسط این ریاضی دان معرفی شده.

فیبوناچی که مطالعات ترکیبی زیادی در زمینه های ریاضیات، طبیعت و هنر داشت در ابتدا به دنبال آن بوده که بداند در طول یک سال از یک جفت خرگوش که هر ماه یک جفت دیگر متولد می کنند؛ چند جفت خرگوش تولید می شود؟

او فهمید که تعدا افزایش خرگوش ها از یک توالی خاصی پیروی می کند؛ این دنباله یک سری از اعداد می باشد که از ۰ و ۱ شروع شده و تا بی نهایت ادامه دارند. در این دنباله بعد از ۲ عدد اول بقیه اعداد از جمع ۲ عدد قبل از خودشان بدست می آیند.

اما چه چیزی باعث شهرت دنباله فیبوناچی شده؟!

اگر از عدد چهارم دنباله به بعد هر عدد را تقسیم بر عدد قبلی خودش کنیم عددی حدود ۱.۶۱۸ بدست می آید که به نسبت طلایی مشهور شده است و هرچه به سمت بی نهایت در این دنباله برویم حاصل تقسیم اعداد بیشتر به نسبت طلایی نزدیک می شود.

نسبت طلایی نسبتی رایج در طبیعت است و در طراحی اقسام موارد جهان به کار رفته؛ این نسبت باعث می شود که اشیا در چشم ما جذاب بنظر برسند. برای مثال نسبت قد انسان به نسبت فاصله ناف تا کف پای انسان برابر نسبت طلایی می باشد ، زاویه حلقوی لاک حلزون ، زاویه رویش تخمه های آفتاب گردان و کاج ، پوست آناناس ، گوش انسان، نقش و نگار بال پروانه، نسبت رشد اجزای گیاهان و حتی تعداد لاک های لاک پشت و گلبرگ های گل ها نیز از دنباله فیبوناچی پیروی می کنند.

همانطور که گفتیم نسبت فیبوناچی یک نسبت منحصر به فرد است که از آن می شود برای توصیف نسبت همه چیز از اتم ها تا پیشرفته ترین الگو های موجود در جهان مثل اجرام آسمانی و یا در عجایب و شگفتی های طرح های معماری و اجرای بناهایی مانند اهرام مصر و بنای پارتنون در یونان استفاده کرد. گفته می شود چون انسان زاده طبیعت است و خود نیز قسمتی از جهان آفرینش است پس نسبت طلایی در وجود او نیز جریان دارد و ضمیر ناخودآگاه انسان از این دنباله پیروی می کند.

کاربرد و آموزش فیبوناچی در بورس

فیبوناچی در بورس جزو تحلیل تکنیکال این بازار می باشد و همانطور که می دانید تحلیل تکنیکال بر طبق نمودار قیمت انجام می شود که حاصل عملکرد رفتار تک تک انسان ها می باشد. جمله معروف تحلیل تکنیکال را فراموش نکنید که می گوید :

نمودار قیمت همه چیز را در خودش لحاظ می کند. از این موارد رفتار های انسانی را نیز شامل می شود.

فهمیدیم که فیبوناچی در ضمیر ناخودآگاه انسان وجود دارد و بر رفتار آنها بطور ناخودآگاه تاثیر می گذارد؛ یعنی انسان بدون آن که بداند نسبت به اعداد فیبوناچی تمایل دارد و دنباله فیبوناچی را زیبا می داند و به ترازهای فیبوناچی در بورس هم واکنش نشان می دهد.

این مطلب را نیز پیشنهاد میکنیم: تحلیل تکنیکال چیست؟!

این امر باعث می شود که نسبت های فیبوناچی در معاملات افراد نیز تاثیر بگذارد؛ هدف از این مبحث بکار گیری تاثیر نسبت های دنباله فیبوناچی در بورس بر معاملات این بازار است. وقتی بتوانیم پیش بینی کنیم که در چه نسبت های قیمتی معامله گران واکنش خواهند داشت می توانیم از این اطلاعات برای تعیین نقاط ورود و خروج به بازار و شناسایی سطوح حمایت و مقامت استفاده کنیم.

دنباله فیبوناچی در بورس تنها به ۱.۶۱۸ محدود نمی شوند و بطور عمده با سه نسبت مهم ۳۸.۲ درصد، ۵۰ درصد و ۶۱.۸ درصد تفسیر می شود که در صورت لزوم می شود از ضرایب بیشتری مثل ۲۳.۶ درصد، ۱۶۱.۸ درصد و ۴۲۳ درصد هم استفاده کرد.

۴ روش های اعمال دنباله فیبوناچی در بورس

چهار روش برای اعمال دنباله فیبوناچی بر روی نمودارها وجود دارد که عبارت هستند از :

• اصلاح ها
• کمان ها
• پروانه ها
• مناطق زمانی

بنابراین فیبوناچی نه تنها در پیش بینی قیمت به ما کمک می کند بلکه در چرخه های زمانی نیز وجود دارد و ترکیب کردن فیبوناچی های قیمتی و زمانی تحلیل های بسیار دقیق تری به ما ارائه می دهد؛ اما با وجود این بسته به نمودار مورد استفاده ممکن است همه ی این روش ها قابل اعمال و استفاده نباشند پس معامله گرها نباید بر روی سطوح فیبوناچی به عنوان سطوح حمایت و مقاومت اجباری تکیه کنند اما در صورت استفاده صحیح از ابزار و آموزش فیبوناچی می توان تا ۷۰ درصد رفتار بازار را پیش بینی کرد.

در کل عمده روشی که مورد اقبال تحلیل گران در تحلیل های تکنیکال برای تشخیص سطوح حمایت و مقاومت است، فیبوناچی اصلاحی در بورس می باشد و همانطور که گفتیم این نسبت های فیبوناچی به نوعی سطوح حمایت و مقاومت نامرئی هستند که تشخیص آنها با سطوح حمایت و مقاومت روند ها مقداری متفاوت است.

فیبوناچی رتریسمنت یا فیبوناچی اصلاحی در بورس (Fibonacci Retracement (RET)

فیبو رتریسمنت یا همان فیبوناچی اصلاحی در بورس پر کاربرد ترین ابزار نسبت به سایر ابزار فیبوناچی است؛ در این روش به دو نقطه برای رسم نیاز داریم.

ابتدا باید روند صعودی و یا نزولی را برای خودمان مشخص کنیم، سپس کافیست از یک سقف تا کف (در روند نزولی) و یا از یک کف تا سقف (در روند صعودی) خط را رسم کنیم تا نرم افزار تحلیل تکنیکال سطوح حمایت و مقاومت را برای ما به نمایش درآورد.

برای مثال در تصویر زیر از نقطه ۱ (کف) به نقطه ۲ (سقف) ابزار فیبو رتریسمنت را رسم کردیم و سطوح حمایتی نسبت های فیبوناچی به نمایش در آمدند. همانطور که مشاهده می کنید نمودار قیمت در نقطه ۳ یعنی نسبت ۰.۶۱۸ (مهم ترین سطح فیبو) واکنش نشان داده و قیمت بازگشت داشته است.

در تصویر زیر هم که روند نزولی بوده، از نقطه ۱ (سقف) به نقطه ۲ (کف) فیبوناچی اصلاحی رسم کردیم، در بازگشت نمودار در نقطه ۳ و ۴ با مقاومت نسبت ۰.۵ و در نقطه ۵ و ۶ در نسبت ۰.۶۱۸ با مقاومت رو برو شده و حتی در نقطه ۷ در نسبت ۰.۷۸۶ نیز مقاومت وجود داشته که پس از چند کندل مقاومت شکسته شده و قیمت افزایش یافته.

نکته: توجه داشته باشید در کنار روش رتریسمنت، فیبوناچی اکستنشن (extension) هم وجود دارد که همانند روش رتریسمنت است و برای رسم به دو نقطه کف و سقف نیاز دارد. تفاوت این دو روش در این است که در اکستنشن صعود یا نزول پیشین در نظر گرفته می شود. در رتریسمنت نسبت های زیر ۱ در نظر گرفته می شود اما در اکستنشن نسبت های بزرگتر از ۱ لحاظ می شوند؛ البته در بیشتر نرم افزار های تکنیکال هر دوی این روش ها بخاطر شباهت از یک دستور اجرا می شوند.

فیبوناچی پروجکشن (Fibonacci Projection (PRO)

برای استفاده از فیبوناچی پروجکشن یا بازتابی، به سه‌نقطه نیاز داریم که این سه‌نقطه شامل نقطه‌ کف، سقف و یک اصلاح چه در صعود و چه در نزول است که به ترتیب باید این سه‌نقطه را بر روی نمودار رسم کرد؛ یعنی اگر در ابتدا کفی در نظر گرفتیم ، نقطه دوم باید سقف و نقطه آخر هم مجدد کف خواهد بود.

در مثال زیر با استفاده از سه نقطه؛ یک (کف)، دو (سقف) و سه (کف)فیبوناچی پروجکشن را رسم کره ایم و همانطور که مشاهده می کنید نمودار به سطح ۰.۷۸۶ و ۱.۶۱۸ واکنش نشان داده است.

فیبوناچی زمانی

سری فیبوناچی در بازه های زمانی نیز تاثیر دارند و یک معامله گر موفق می تواند با تلفیق فیبوی قیمتی و زمانی تحلیل های بسیار دقیقی بدست آورد؛ برای استفاده از فیبوی زمانی می توان از سقف به سقف یا کف به کف و همچنین سقف به کف و برعکس استفاده کرد.

نمونه ای از فیبوناچی زمانی سقف به سقف را در زیر مشاهده می کنید.

همگرایی در فیبوناچی

سطوح نسبت های فیبوناچی تنها پیش بینی های احتمالی برای قیمت هستند؛ همگرایی فیبوناچی به این معنی است که نسبت های فیبو در چند تحلیل فیبوناچی در محدوده ای نزدیک به هم قرارگیرند. همگرایی نشان دهنده قدرت آن محدوده در نسبت های فیبوناچی می باشد. بهتر است که در مورد همگرایی حداقل ۳ نسبت از فیبو های مختلف نزدیک هم قرار گیرند.

تمام تحلیل گران باید در نظر بگیرند آموزش فیبوناچی بسیار مهم است و اینکه ابزار فیبوناچی در بورس یک ابزار جادویی نیست و تنها به بهبود عدم قطعیت در تحلیل بازار کمک می کند؛ چرا که سطوح اعداد فیبوناچی در بورس بر تصمیمات هزاران معامله گر تاثیر می گذارد و به همین دلیل بازار در این سطوح واکنش های مختلفی را از خودش به نمایش می گذارد بنابراین تحلیل گران؛ دنباله فیبوناچی در بورس را مثل سایر روش های تحلیلی مورد بررسی قرار می دهند و صرفا بر این ابزار متکی نیستند.

پیشنهاد می کنیم این مطلب را نیز مطالعه بفرمایید: الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال