تعویق حذف دامنه نوسان

مزایای حذف دامنه نوسانات بیشتر از معایب است / روند بورس مثبت خواهد بود

به گزارش خبرنگار بانک، بورس و بیمه خبرگزاری آنا، بازار سرمایه در سال 1378 با تبلیغات گسترده ای که دولت وقت در این زمینه انجام داد، به یکباره صعودی تاریخی را تجربه کرد و تنها در عرض چند ماه رشدی را تجربه کرد. حدود 700000 واحد و به قله تاریخی 2 میلیون واحدی رسید اما به دلایل زیادی از جمله دستکاری شاخص، محدود کردن دامنه نوسانات (که البته قبل از روند صعودی بورس بود)، ورود ناگهانی سهامداران عدالت و آزادسازی عدالت. سهام و خرید و فروش 60 درصدی این سهام در بازه زمانی حدود هفت تا هشت ماهه افت تاریخی را تجربه کرده اند که البته در نهایت منجر به توقف معاملات و همچنین عدم مدیریت صحیح و مجرب کل بازار سرمایه شد. سهامداران عادی و جدید، مانند رشد تاریخی آن، بیش از 70 درصد سرمایه خود را در این بازار از دست دادند و برعکس، افرادی سوء استفاده کردند که از شرایط نامساعد و مدیریت ضعیف نهایت استفاده را کردند و در یک بازار سود میلیاردی به جیب زدند. چند شب

بیشتر بخوانید:

ارزش بازار سرمایه 24 هزار میلیارد تومان افزایش یافت

با این حال از آن زمان و با گذشت نزدیک به 20 ماه از این اتفاق ناگوار و تاریخی در بورس، امید بسیاری از سهامداران برای بازگشت سرمایه از دست رفته بر باد رفته و برخی همچنان امیدوارند که بازار سهام سابق خود را بازیابد. رفاه

روند کلی بازار سهام مثبت خواهد بود

امیررضا کاهدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با آنا، در ارزیابی خود از آینده بازار سرمایه و بورس گفت: اگر بخواهیم بورس را در میان مدت ارزیابی و به آن فکر کنیم، برداشت من است. این است که کل روند بازار سهام مثبت خواهد بود که این نیز ناشی از دو رویداد باشد.

دو رویداد باعث رشد بازار سهام می شود

وی افزود: اولین نکته این است که الان فصل بورس است و البته سرمایه گذاران در حال تلاش برای خرید هستند تا بتوانند DPS شرکت ها را بگیرند که البته تاکنون بد نبوده و اتفاقات خوبی هم داشته اند. دور.”

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: اتفاق بعدی که منجر به روند مثبت در بازار سرمایه و تاثیرگذار بر بورس خواهد تعویق حذف دامنه نوسان شد، چشم انداز تورمی اقتصاد است. اساساً هر زمان که در اقتصاد تورم داشته باشیم، سود حسابداری شرکت ها افزایش می یابد و در نتیجه قیمت سهام افزایش می یابد زیرا یک متغیر وابسته است. بنابراین چشم انداز رشد سود شرکت ها به دلیل تورم وجود دارد که دو عامل اصلی هستند که فکر می کنم در میان مدت منجر به رشد بازار سرمایه می شود.

نرخ دلار و تاثیر مثبت بر شرکت های بورسی

وی افزود: البته اگر نگاهی به بازار ارز و کالا بیندازیم، می بینیم که قیمت اکثر کالاها هم اکنون بین 60 تا 70 هزار تومان کاهش می یابد که نشان می دهد ظرفیت زیادی برای چنین جهشی در قیمت وجود دارد. دلار» گفت. این به نوبه خود می تواند تأثیر مثبتی بر تعداد زیادی از شرکت های بورسی داشته باشد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا فکر می کنید چنین افزایشی مانند سال 99 داشته باشیم و شاخص به 2 میلیون واحد برسد؟ شاخص کل بورس بالاخره یک روز به 2 میلیون می رسد، رسیدن به این رقم زمان زیادی است. امسال وضعیت شاخص روند مثبتی خواهد داشت. اما نمی توانید عددی برای آن تعیین کنید.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: به دو دلیل نمی توان در سال جاری عددی را برای شاخص تعیین کرد. یکی اینکه نمی‌توانیم شوک‌ها را در بازار پیش‌بینی کنیم، کل اقتصاد دنیا روی یک ارتعاش و نوسان شدید است و در بازار سرمایه ایران صد برابر نوسانات و ارتعاشات و شوک‌ها داریم.

بازار دائما در حال دستکاری است

کهدی گفت: دلیل دوم این است که نمی‌توانیم دستکاری بازار سهام را پیش‌بینی کنیم. بازار دائما در حال دستکاری است، به همین دلیل است که گفتن عدد دشوار است. اما می توان پیش بینی کرد که امسال روند مثبتی را در شاخص کل شاهد باشیم و البته فکر نمی کنم مانند سال 99 صعود خیلی بزرگی داشته باشیم.

حذف نوسانات، هم بازار را حرفه ای تر می کند و هم عمق بازار را افزایش می دهد

مدیرعامل آریاشم در پاسخ به این سوال که آیا طرفدار حذف محدوده نوسان هستید یا جزو مخالفان هستید؟ وی توضیح داد: تصور من این است که هر عاملی که عمق بازار را افزایش دهد تلاش مثبتی خواهد بود. حذف نوسانات، هم بازار را حرفه ای تر می کند و هم عمق بازار را افزایش می دهد.

مزایای حذف دامنه نوسان بر معایب آن بیشتر است

این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: البته حذف دامنه نوسان با ریسک هایی همراه خواهد بود، به ویژه برای افرادی که حرفه ای نیستند یا افق سرمایه گذاری کوتاه مدتی دارند که این سرمایه گذاران ممکن است با تعویق حذف دامنه نوسان حذف دامنه نوسان، ریسک هایی را متحمل شوند؛ اما در صورت نیاز به سرمایه گذاری در بازار سرمایه، این ریسک ها به شدت کاهش می یابد. اما کسی که در بازار بلندمدت فکر می کند و حرفه ای هم هست مشکلی نخواهد داشت. بنابراین به طور کلی، من فکر می کنم که مزایای حذف دامنه نوسان بیشتر از معایب آن است.

فراموشی وعده افزایش تدریجی دامنه نوسان بورس

بیش از ۱۵ ماه است که سهامداران هر روز در انتظار چرخش مسیر قیمت‌‌ها در تالار شیشه‌ای هستند. اما گوشی برای شنیدن مباحث کارشناسانه درباره تاثیرات منفی محدودیت دامنه نوسان نیست.

به گزارش «انرژی امروز» از دنیای اقتصاد، پنج‌ماه پیش بود که رئیس وقت سازمان بورس وعده داد به تدریج شاهد افزایش دامنه نوسان قیمت‌ها باشیم؛ اما بر مبنای بررسی‌ها به نظر می‌رسد این وعده فراموش شده است.

روند نزولی بازار سهام ادامه دارد و حالا بیش از ۱۵ ماه است که سهامداران هر روز در انتظار چرخش مسیر قیمت‌ها در تالار شیشه‌‌‌ای هستند. قیمت‌هایی که اغلب کارشناسان بر ارزندگی آنها تاکید می‌کنند اما خریداران چندانی در بازار مشاهده نمی‌شود. در این میان به نظر می‌رسد از متولیان بازار نباید انتظاری به جز حمایت‌‌‌های کلامی داشت.

حمایتی‌‌‌هایی که برخی اوقات زیربار فشارهای ناشی از اعتراضات به اوج خود می‌رسد و برای چند روزی نمای بازار را سبز می‌کند اما مجددا روز از نو و روزی از نو. گلایه‌های سهامداران و توصیه کارشناسان نیز به‌جایی نمی‌رسد. کارشناسانی که چندسالی است از چالش‌های موجود در قوانین معاملاتی بورس تهران سخن می‌‌‌گویند و تاکید زیادی بر حذف دامنه نوسان و لغو قیمت‌گذاری دستوری اعمال شده بر صنایع بورسی دارند. شاید به همین دلیل است که بعضا و در برش‌‌‌های زمانی مختلف، سیاستگذار مخالفت علنی خود را با این محدودیت‌های صف‌‌‌ساز اعلام می‌کند اما برنامه‌‌‌ای مدون برای رفع آن ارائه نمی‌‌‌دهد. سال گذشته شورای عالی بورس تصمیم‌گیری در خصوص دامنه نوسان را به سازمان بورس واگذار کرد. در این راستا اوایل تیرماه سال‌جاری محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس وقت سازمان بورس اعلام کرد «تصمیم دارد طبق مصوبه شورای عالی بورس، در مسیر حرکت کند تا هر ماه نیم‌‌‌درصد به دامنه نوسان اضافه شود و در نهایت بازار سهام به مرحله‌‌‌ای برسد که انگار دامنه نوسان وجود ندارد.» حالا حدود ۵ ماه از آن وعده می‌‌‌گذرد. «دهنوی» جای خود را به «عشقی» داده، بسیاری از مسوولان سازمان بورس تغییر کرده‌‌‌اند و در شورای عالی بورس نیز بسیاری از اعضای سابق دیگر حضور ندارند.

در این شرایط اما به نظر می‌رسد وعده افزایش تدریجی دامنه نوسان به دست فراموشی سپرده شده است. اعضای شورای عالی بورس از واگذاری این تصمیم به سازمان بورس سخن می‌‌‌گویند و تاکید دارند در جلسات پیشین این شورا، دیگر موضوع دامنه نوسان مطرح نشده است. مسوولان سازمان بورس نیز از جواب دادن طفره می‌‌‌روند. آیا هنوز زمان ارتقای بازار سهام با حذف قوانین هیجان‌‌‌ساز فرا نرسیده است؟ چه زمانی قرار است ریزساخت‌ها برای لغو دامنه نوسان مهیا شود؟ آیا برنامه‌‌‌ای در دست اقدام است؟ به نظر می‌رسد جواب به تمامی این سوالات از جانب متولیان بازار منفی باشد.

محمدهادی سلیمی‌زاده، مدیر روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: دامنه نوسان همه نمادها نمی‌تواند با هم تغییر کرده یا کم و زیاد شود، ولی سیاستی در این خصوص که در حال حاضر هیات‌‌‌مدیره پیگیری ‌کند فعلا در دستورکار نیست، این است که به سمتی حرکت کنیم تا دامنه نوسان در برخی از نمادهایی که کیفیت بالاتری داشته و ضمن برخورداری از شناوری مناسبی، برخی مولفه‌‌‌ها مانند اوراق اختیار تبعی و فروش استقراضی نیز روی نماد آنها فعال است را به صورت تدریجی افزایش دهیم. همچنین این فرآیند منطقی، گام‌به‌گام و محتاطانه خواهد بود. اما موضوع بازگشایی دامنه نوسان اصلا در دستور کار نیست.

کلیات بازار مهم‌تر از جزئیات

حمیدرضا دانش کاظمی، نماینده کانون‌‌‌ها در شورای عالی بورس در این خصوص به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: همان‌طور که می‌‌‌دانید ساختار اعضای شورای عالی بورس به تازگی دستخوش تغییراتی شده و بنده به نمایندگی از کانون کارگزاران در شورای عالی بورس حضور دارم. در این مدت در شورای عالی بورس تنها ۲ جلسه برگزار شده است که اولین جلسه مرتبط با معارفه رئیس سازمان بورس و اعضای هیات‌مدیره آن بود و در دومین جلسه در خصوص کلیات بازار صحبت شده است. فضای اولیه‌‌‌ در خصوص تصویب برنامه‌‌‌ها و راهبردهای اعضای هیات‌مدیره سازمان بوده و در نتیجه در خصوص افزایش دامنه نوسان صحبتی نشده است. وی ادامه داد: در دومین جلسه شورای عالی بورس در خصوص راهبردهای ۱۰ گانه بازار سرمایه صحبت شد و مواردی همچون شفافیت و جریان اطلاعات بازار سرمایه، سواد مالی و ارتقای فرهنگ مردم، توسعه کیفی نهادهای مالی با تمرکز بر سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، توسعه و تعمیق بازار بدهی، ابزارهای مشتقه با هدف پوشش ریسک، توسعه و تکمیل زنجیره محصولات کالایی، مکانیزم‌های پیشگیرانه و فراگیر جلوگیری از تخلفات، اصلاح قوانین و مقررات با تاکید بر نقش سازمان، کیفیت و سرعت رسیدگی به شکایات و تقویت زیرساختار و فناوری، مورد بحث قرار گرفت اما در این جلسه نیز صحبتی از افزایش دامنه نوسان نبود.

از ابتدا مصوبه‌‌‌ای در کار نبود

مصطفی بهشتی‌سرشت، عضو هیات‌مدیره و معاون اجرایی سابق سازمان بورس نیز در خصوص تصمیم افزایش دامنه نوسان در دوران ریاست دهقان دهنوی گفت: موضوع تعیین دامنه نوسان به هیات‌مدیره جدید سازمان واگذار شد؛ ولی در خصوص افزایش ماهانه نیم‌‌‌درصد، پیشنهاد یا مصوبه‌‌‌ای مطرح نبود.

وی افزود: البته افزایش تدریجی دامنه نوسان، مورد توجه و تاکید هیات‌مدیره سازمان بود و این موضوع حتی در مصوبه مورخ ۱۹ اردیبهشت‌‌‌ماه که در آن دامنه نوسان به مثبت۵ و منفی۵ بازگشت به صراحت ذکر شده است، اما در مورد افزایش دامنه نوسان سوالات مختلفی مطرح بود؛ از جمله اینکه دامنه نوسان با چه نرخی افزایش یابد؟ سقف دامنه چه میزان باشد؟ آیا دامنه نوسان به صورت یکسان بر روی تمامی نمادها اعمال شود یا خیر؟ عوامل تعیین‌‌‌کننده دامنه نوسان هر نماد چه باشد و از چه مدلی پیروی کند؟ آیا دامنه نوسان اجازه تغییر در طول ساعات معاملاتی را داشته باشد یا خیر؟ که برای پاسخ به آنها، از مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان خواسته شد طرح جامعی را در این خصوص تهیه و جهت بررسی به هیات‌مدیره سازمان ارائه کند.

بهشتی‌سرشت بیان کرد: البته یکی از نکات مهم ذکر شده در دستورالعملی که مردادماه امسال به تصویب هیات‌مدیره سازمان رسید، امکان افزایش دامنه نوسان نمادهای دارای بازارگردان است. بر اساس ماده ۲۱ این دستورالعمل، بازارگردان می‌تواند در دوره فعالیت بازارگردانی، درخواست افزایش دامنه نوسان قیمت را به بورس‌‌‌ها پیشنهاد دهد که این افزایش، بر اساس ضوابط مصوب هیات‌مدیره بورس‌‌‌ها بوده و نیازی به اخذ مجوز از سازمان ندارد.

سازمان بورس؛ مسوول تغییر دامنه نوسان

علی سعیدی، عضو مستعفی شورای عالی بورس نیز پیش‌تر در خصوص برگزاری جلسات و برنامه‌‌‌های سازمان بورس به «دنیای‌اقتصاد» گفته بود: چون به تازگی رئیس و هیات‌مدیره سازمان بورس منصوب شده‌‌‌اند، یک جلسه شورای عالی بورس برگزار شده که آن هم مربوط به انتصاب آقای مجید عشقی، به عنوان رئیس سازمان بورس و سایر اعضای هیات‌مدیره بوده است. جلسات کمیسیون تخصصی شورای عالی بورس نیز آغاز شده است. وی در خصوص بازگشایی دامنه نوسان بیان کرد: هرگونه تغییری در دامنه نوسان قیمت اوراق بهادار از اختیارات سازمان بورس است و اگر این سازمان برنامه‌‌‌ای در این خصوص داشته باشد، اطلاع‌رسانی خواهد کرد. در عین حال با توجه به اینکه تغییرات در ریزساختارهای بازار سهام شرایط خاصی را نیاز دارد از جمله ثبات و تعادل، شاید الان زمان مناسبی برای باز شدن دامنه نوسان نباشد.

دامنه بازتر نوسان قیمت نیاز به اندازه بزرگ شرکت‌ها و همزمان، میزان سهام شناور آزاد بالا دارد تا امکان دست‌کاری قیمت و نیز امکان شکل‌‌‌گیری نوسان بیش از حد از بین برود. سعیدی در ادامه می‌‌‌افزاید: ممکن است سازمان بورس در زمان ریاست آقای دهقان دهنوی برای تغییر حد نوسان قیمت تصمیمی گرفته باشد، ولی در ترکیب جدید مدیران سازمان، موضوع نیاز به بررسی دارد.

رفتار توده‌‌‌وار؛ ارمغان دامنه نوسان

پوریا خالدیان یکی از کارشناسان بازار سهام در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» بیان کرد: متاسفانه در بازار سرمایه تعویق حذف دامنه نوسان ایران وجود دامنه نوسان محدود عاملی در راستای تشدید رفتارهای گروهی و پرهیجان به حساب می‌‌‌آید. به عنوان مثال در موارد بسیاری دیده‌‌‌ایم که با تشکیل صف فروش در یک نماد بزرگ، سایر شرکت‌های هم صنعت آن نماد نیز روند کاهشی پیدا می‌کنند و بعضا حتی آنها نیز صف فروش می‌‌‌شوند؛ در حالی که شاید کاهش قیمت یک نماد لزوما ارتباطی به سایر شرکت‌های هم‌گروه آن نداشته باشد. حال روند معاملات آن گروه تا زمان تعادل سهم مذکور تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، در حالی که اگر دامنه نوسان محدود نبود یا وسیع‌‌‌تر بود، سهم مذکور سریع‌‌‌تر به تعادل قیمتی می‌‌‌رسید و کمتر شاهد سرایت فشار فروش به سایر نمادها و رفتار گروهی ‌‌‌بودیم.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: بعد از ریزش بازار در مرداد ۹۹ بحث‌‌‌های بسیاری در خصوص باقی ماندن یا حذف دامنه نوسان در جهت ایجاد تعادل در بازار سرمایه مطرح شد و مواردی هم اجرایی شد، ولی در عمل کارآیی لازم را نداشت، آن هم به دو دلیل؛ یا عزم و توان جدی برای ایجاد تغییر وجود نداشت یا تصمیمات به‌موقع گرفته نشده بودند و اجرای آنها اصولی نبود.

خالدیان اضافه کرد: به صورت خلاصه باید اشاره کرد که در راستای پیشرفت و توسعه بازار سرمایه، بهتر است موارد مشابه در سایر بورس‌‌‌های دنیا بررسی شود و به نوعی با الگوبرداری صحیح از آن بازارها، در راستای پیشرفت و توسعه بازار سرمایه گامی برداشته شود، ولی تداوم وجود دامنه نوسان محدود در بازار سرمایه ایران نه‌تنها سبب کاهش ریسک بازار نمی‌شود، بلکه خود یکی از ریسک‌های بازار به شمار می‌‌‌آید که می‌تواند علاوه بر تشدید رفتار توده‌‌‌وار در معاملات، تعادل بازار را به مدت قابل‌توجهی به تعویق بیندازد.

حذف دامنه نوسان نیاز به زمینه‌‌‌سازی

مهرزاد جهانی از دیگر کارشناسان بازار سهام نیز با وجود تاکید بر ناکارآ بودن بازار سهام کشور به دلیل وجود محدودیت دامنه نوسان، حذف آن را نیازمند تعمیق بازار و آموزش معامله‌‌‌گران می‌‌‌داند.

وی در این خصوص به «دنیای‌اقتصاد» گفت: یکی از محدودیت‌هایی که سال‌هاست تعویق حذف دامنه نوسان در بازار سرمایه ما وجود دارد، دامنه نوسان است که بنا به شرایط مختلف بعضا با تغییراتی همراه شده است. اگر نگاهی به بورس‌‌‌های بزرگ دنیا بیندازیم درمی‌‌‌یابیم که اکثرا بدون محدودیت دامنه نوسان معامله می‌شوند که این امر به کارآیی بازار کمک می‌کند که البته لازمه چنین شرایطی، عمیق بودن بازار است که در بازار سرمایه ایران این ویژگی وجود ندارد.

وی افزود: از زوایای مختلفی می‌توان به موضوع محدودیت دامنه نوسان نگاه کرد که دارای مزایا و معایبی است. کنترل هیجانات تازه‌واردها در شرایط غیرمتعادل بازار، جلوگیری از دستکاری قیمت توسط فعالان قوی‌‌‌تر بازار و… را می‌توان از مزایای دامنه نوسان و از سویی دیگر تاخیر در کشف قیمت واقعی سهام و ایجاد هیجان کاذب در سطح بازار را می‌توان از معایب دامنه نوسان دانست. طی ماه‌‌‌های اخیر به وفور شاهد رویه صف‌‌‌نشینی در بازار بودیم و تجربه نشان داده هرچه این دامنه کوچک‌تر می‌شود، روندها طولانی‌تر ‌‌‌و فرسایشی‌‌‌تر می‌شود که مشابه آن را در زمستان سال گذشته شاهد بودیم. جهانی تصریح کرد: به نظر می‌رسد افزایش تدریجی دامنه نوسان روزانه قیمت معقول‌‌‌ترین رویه‌‌‌ای باشد که سازمان می‌تواند شرایط پیاده‌سازی آن را مهیا کند.

این رویه می‌تواند ابتدا از سهم‌‌‌های بزرگ و بنیادی که از حمایت حقوقی‌‌‌ها نیز برخوردار هستند، شروع شود و به تدریج که ذهن اهالی بازار با‌ سازوکار جدید تطابق پیدا کرد، برای سهم‌‌‌های متوسط و سپس کوچک نیز اعمال شود که البته به‌منظور کاهش ریسک پیاده‌سازی این روند، می‌توان در کنار افزایش دامنه نوسان روزانه قیمت، حجم مبنا را نیز افزایش داد تا در صورت معاملات هیجانی در شرایط نامتعادل، قیمت پایانی با تغییرات غیرمتعارف مواجه نشود.

وی عنوان کرد: همچنین به منظور توسعه بازار سرمایه و قدم برداشتن در مسیر بلوغ با کارآیی قابل‌قبول، باید آموزش‌‌‌های لازم به فعالان بازار سرمایه داده شود تا شاهد حذف کامل دامنه نوسان و حجم مبنا در زمان درست باشیم.

افزایش یک درصدی دامنه نوسان آغاز رهاسازی بورس از محدودیت‌های غیرواقعی

بازار سرمایه در دو سال گذشته و با رشد تعداد سهامداران با معضلی به نام صف نشینی مواجه شده است که با افزایش دامنه نوسان می‌توان امیدوار به رفع آن بود.

به گزارش مجله خبری نگار، ۲۹ فروردین سال ۱۴۰۱ را می‌توان روزی برای آغاز رهاسازی بورس از محدودیت‌های صوری و غیرواقعی دانست. افزایش دامنه نوسان به ۶ درصد در این روز می‌تواند مهر باطلی بر دو دهه محدودیت نادرست بر بورس باشد.

عصر روز چهارشنبه ۲۴ فروردین ماه، هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار سرانجام در جهت افزایش کارآیی و افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه، افزایش یک درصدی دامنه نوسان به صورت متقارن در بازار اول شرکت بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران را از تاریخ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ در دستور کار خود قرار داد.

اواخر سال گذشته بود که نایب رئیس هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار عنوان کرد، براساس تصمیمات اولیه اتخاذ شده قرار بر این است که دامنه نوسان در سال‌۱۴۰۱ به صورت تدریجی تا ١٠ درصد تغییر کند.

*دامنه نوسان نابازارساز بازار سهام

بورس تهران که عمری ۵۴ ساله دارد، بیش از دو دهه از اعمال دامنه نوسان در بازار سهام می‌گذرد و محدودیتی که به بهانه محافظت از حقوق سهامداران خرد متولد شد، تنها بلوغ بازاری را که می‌توانست نقشی مولد در اقتصاد کشور داشته باشد، به تعویق انداخت.

نبود فقر سازوکار‌های منسجم، همزمان با محدودیت هایی، چون دامنه نوسان و حجم مبنا سبب شده بورس نتواند به یک وضعیت متعادل دست پیدا کند. شکل گیری ابرنوسان‌های صعودی و نزولی و به نظر بسیاری از کارشناسان ایجاد حباب در بازار سهام مربوط به همین محدودیت‌های غیرمنطقی و غیرواقعی است که بازار سرمایه با آن دست و پنجه نرم می‌کند.

اکثر فعالان و حاضران در بورس، فارغ از میزان تخصص و تجربه بر ناکارآمد بودن «اعمال محدودیت بر نوسان قیمت سهام» تاکید دارند. همین مساله سبب شد تا سیاستگذاران در سازمان بورس تصمیم به افزایش دامنه نوسان از ۲۹ فروردین ماه بگیرند. فارغ از اختلاف نظر کارشناسان درخصوص نحوه افزایش یا حذف دامنه نوسان، تقریبا همه کارشناسان بر ناکار‌آمدی دو دهه حاکمیت این نابازارساز و عواقب به کارگیری آن تاکید داشته اند.

*چرا کارشناسان به این قانون معترض بودند؟

طبق قانون دامنه نوسان، هر سهم در هر روز معاملاتی حداکثر می‌توانست مثبت و منفی ۵ درصد نوسان داشته باشد. طبیعتا زمانی که قیمت سهم به این سقف و کف قیمتی می‌رسید، شاهد تشکیل صف خرید یا فروش در آن سهم معاملاتی بودیم؛ به عبارت دیگر، در سقف یا کف تعیین شده مازاد تقاضا یا عرضه رخ می‌داد که همانند تشکیل صف است.

نقش اصلی بورس‌های اوراق بهادار، جذب و هدایت پس انداز‌ها و نقدینگی سرگردان و پراکنده در اقتصاد به سوی مسیر‌های بهینه است؛ این هدایت نقدینگی در نهایت باید منجر به تخصیص بهینه منابع کمیاب مالی شود؛ اما این مساله منوط به وجود کارآیی بازار‌های مالی است.

*دامنه نوسان ناکارآمدی بازار سرمایه را افزایش می‌دهد

کارآیی در بازار‌های مالی به دلیل تامین اهداف اصلی همچون تخصیص بهینه سرمایه ها، افزایش سرعت نقدشوندگی و تعیین عادلانه تعویق حذف دامنه نوسان قیمت اوراق بهادار حائز اهمیت است و سرمایه گذاران طبیعتا به بازار‌هایی روی می‌آورند که از نقدشوندگی مناسب تری برخوردار هستند.

این موضوع از عوامل مهم در رشد و توسعه بازار‌ها محسوب می‌شود. نقدشوندگی به معنای توانایی بازار در جذب حجم زیاد معاملات بدون ایجاد نوسانات شدید در قیمت است. از ویژگی‌های بازار‌های با نقدشوندگی بالا، اندک بودن فاصله بین قیمت‌های پیشنهادی خرید و فروش است که به تبع آن معاملات به روش مقرون به صرفه‌ای اجرا می‌شوند. بی شک هر عاملی که سبب اخلال در کارآیی بازار شود، دستیابی به اهداف مذکور را به خطر می‌اندازد.

محدودیت در دامنه نوسان نیز یکی از همین مسائلی بود که اختلال زیادی در نقدشوندگی بازار سرمایه در مواقع بحرانی ایجاد کرده بود. همین اختلال ایجاد شده سبب کاهش کارآیی بازار سرمایه در مواقعی نیز شده است. تشکیل صف‌های میلیونی خرید در زمان‌های رشد بازار و شکل گیری صف‌های فروش در مواقع ریزش بورس، به دلیل همین محدودیت بوده است.

*صف نشینی پدیده مخرب بورس

به نظر می‌رسد صف نشینی موجود در بورس تهران باعث شکل گیری انجماد معاملاتی است که این مساله نیز در نهایت منجر به تخریب تدریجی بازار سهام خواهد شد. به گفته کارشناسان و صاحب نظران بازار سرمایه، این فرآیند ضمن ناکارآمد کردن بازار می‌تواند به کوچ همیشگی سرمایه از بورس بیانجامد.

بازار رمزارز‌ها یکی از مقاصد این پول‌های گریزان از بورس است. بازاری که محدودیتی برای نوسان ندارد و با وجود بالا بودن دامنه تغییرات روزانه، اما از چنان جذابیتی برای سرمایه گذاران برخوردار است که می‌تواند با وجود نبود یک چشم انداز روشن به خوبی رقبای خود را کنار بزند.

نگاهی به روند آزادسازی سهام عدالت؛ تعویق حذف دامنه نوسان از سقوط تاریخی بورس تا ضعف مدیریت

آزادسازی سهام دولت به دور باطل و کلاف سردرگمی تبدیل شده که به نظر می‌رسد مسئولان راه‌ چاره‌ای برای آن ندارند، سهامی که آزادسازی آن هم ضعف مدیریت مسئولان بورسی را نشان داد و هم یکی از عوامل سقوط تاریخی بورس بود.

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، دوشنبه نهم اسفند ماه بود که شورای عالی بورس مقرر کرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت آیین‌نامه اجرایی آزادسازی نماد معاملاتی خود را به این شورا ارائه کنند.

بیشتر بخوانید:

شورای عالی بورس نهم اسفند ماه با حضور وزیر اقتصاد تشکیل جلسه داد و مقرر شد نماد معاملاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت پس از ارائه مدل پیشنهادی برای بازبینی آیین‌نامه اجرایی آزادسازی، سهام عدالت بازگشایی شود.

۱۰ روز بعد از این جلسه، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس مصوبه جدید شورای عالی بورس پیرامون بازگشایی نماد معاملاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت را ابلاغ کرد.

محسن انصاری مهیاری با اشاره به مصوبات تعویق حذف دامنه نوسان اعضای شورای عالی بورس در جلسه ۹ اسفند ماه ۱۴۰۰ اظهار کرد: بازگشایی نماد معاملاتی تمام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت پس از ارائه مدل پیشنهادی برای بازبینی آیین‌نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت به شورا، تصویب و ابلاغ آن توسط سازمان بورس و اوراق بهادار انجام شود.

اما چرا سهام عدالت آزادسازی مجدد نمی‌شود؟ شورای عالی بورس بالاترین مرجع تصمیم‌گیرنده در خصوص بازار سرمایه است و در نهایت تصمیم این شوراست که می‌توان قفل آزادسازی سهام عدالت را دوباره باز کند. موضوعی که این شورا به بهانه‌های مختلف از اجرای آن سرباز می‌زند یا آن را به تعویق می‌اندازد، شاید یکی از مهم‌ترین دلایل عدم آزادسازی سهام عدالت با گستره ۴۹ میلیونی سهامداران، تجربه آزادسازی آن در سال ۹۹ باشد که کلید جرقه ریزش بورس را زد و بازار سرمایه را با چالش‌های زیادی مواجه کرد که البته عده‌ای با سوءاستفاده از شرایط متلاطم بازار سودهای کلانی را از بازار سرمایه به جیب زدند و درنهایت ارزش سهام عدالت در مدت یک ماه به نصف کاهش یافت.

دو سال سردرگمی سهدامداران و انتظاری بی‌پایان

به هر حال نزدیک به دو سال از زمان آزادسازی سهام عدالت می‌گذرد، و در این مدت هرچند وقت یک‌بار مصوبه یا خبری جدید در این خصوص منتشر می‌شود که بیشتر منبعث از تصمیمات لحظه‌ای، احساسی و عجولانه و گاه سیاسی مسئولان است. اما به هر حال هنوز دارندگان این سهام امکان دسترسی به سهام خود و فروش آنها را ندارند.

سال ۱۳۹۹ بود که فرایند آزادسازی سهام عدالت پس از حدود ۱۴ سال آغاز شد و ۴۹ میلیون سهامدار هر کدام به فراخور وضعیت خود مالک بخشی از سهامی شدند که اغلب جزو سهام ارزنده هم بودند و سهامداران حق انتخاب داشتند تا سهام خود را به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم اداره کنند.

با این حال در بحبوحه اوج و حضیض شاخص بورس، شرایطی به گونه‌ای پیش رفت که تقریباً اکثر دارندگان این سهام نتوانستند مالکیت سهام خود را برعهده بگیرند.

بلاتکلیفی برای سهامداران به هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم

پس از آزادسازی سهام عدالت با ابلاغیه رهبری، دو روش مستقیم و غیرمستقیم پیش روی سهامداران گذاشته شد که در روش مستقیم سهامداران می‌توانستند شخصاً به فروش سهام خود اقدام کنند؛ اما در روش غیرمستقیم تعیین تکلیف سهامداران با شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بود که پس از کش و قوس‌های فراوان ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم و حدود ۳۰ میلیون نفر نیز روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کردند.

در اوج بورس، ارزش واقعی سهام عدالت به ارزش اولیه حدود ۵۰۰ هزار تومان به ۳۰ میلیون تومان رسیده بود و سهامداران عدالت برای فروش سهام خود صف فروش تشکیل دادند.

البته برای سهامدارانی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده بودند؛ کارشناسان معتقدند که از مهم‌ترین دلایل ریزش قیمت سهام عدالت، ضعف مدیریت در شرکت‌های سرمایه‌گذاری و عدم برگزاری مجامع این شرکت‌ها و نیز نبود بازارگردان حرفه‌ای برای این شرکت‌ها به شمار می‌رود.

قرار بود ابتدا ۳۰ درصد سهام و سپس ۳۰ درصد دیگر آزادسازی شود و در نهایت در ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۹، باقی مانده سهام آزادسازی شود؛ اما این اتفاق رخ نداد؛ چراکه در واقعیت سهامداران نمی‌توانستند سهام خود را به فروش بگذارند و برای فروش سهام خود باید از طریق بانک‌ها و کارگزاری اقدام می‌کردند.

در نهایت مسئولان بازار سرمایه در شهریور ماه تصمیم گرفتند برای جلوگیری از ریزش بیشتر شاخص، فروش سهام عدالت را متوقف کنند؛ بنابراین مشمولان حتی از طریق بانک و کارگزاری هم نمی‌توانستند اقدام به فروش سهام خود کنند. شرایط تا جایی پیش رفت که ارزش سهامی که در اوج بورس تا ۳۰ میلیون تومان می‌ارزید، تا ۹ میلیون تومان هم تنزل قیمت کرد.

همچنین قرار بود برای افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند و به نوعی سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی شده بودند و ارزش این شرکت‌ها هم بسیار بالا رفته بود، مجامع الکترنیکی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی برگزار شود تا سهامداران با حضور در مجامع، اعضای هیئت مدیره شرکت‌ها را انتخاب کنند. این اتفاق قرار بود در ۲۰ اسفند ماه سال ۹۹ رخ بدهد که آن هم لغو شد.

وعده فروش تدریجی سهام عدالت توسط رئیس وقت سازمان بورس

در زمان تصدی ریاست سازمان بورس توسط محمدعلی دهقان دهنوی، وی اعلام کرد که قرار است فروش سهام عدالت تدریجی آغاز شود؛ موضوعی که با اطلاعیه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به حاشیه رفت و در نهایت اجرایی نشد.

در ادامه مدیر وقت نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که فروش سهام عدالت با توجه به شرایط حاکم بر بازار به صورت بلوکی انجام می‌شود و دهقان نیز دوباره اعلام کرد که در حال حاضر سهامداران عدالت، مالک این سهام هستند؛ اما فروش این سهام مشروط به آن است که صدمه‌ای به بازار سرمایه وارد نشود.

آزادسازی سهام عدالت همچنان در پرده‌ای از ابهام

به هر حال فروش سهام عدالت به‌صورت خرد موجب فشار فروش و تشکیل صف‌های فروش در بازار خواهد شد و ممکن است اتفاقی مانند سقوط تاریخی شاخص دوباره با آزادسازی سهام عدالت رخ دهد، هرچند که آزادسازی این سهام تنها دلیل سقوط بورس نبود و برخی عامدانه در پی این هستند که دلیل ریزش تاریخی بورس را فقط به سهام عدالت ربط دهند تا روابط پشت پرده‌ای که اجرایی شده بود نمایان نشود، اما به هر حال همه می‌دانیم که در روزهایی که بورس نشانه‌هایی از رشد شاخص را نمایان می‌کند، آزادسازی سهام عدالت تدبیر درستی نیست. بهتر است مسئولان امر برای این دارایی ارزشمند مردم طوری برنامه‌ریزی کنند که به مانند دو سال گذشته در مدت چند روز ۷۰ درصد سرمایه‌ها و دارایی‌های مردم دود نشود و در کنار آن خللی هم به بازار سرمایه وارد نشود.

در همین زمینه مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اخیراً با اشاره به اینکه مرجع تصمیم‌گیری برای اجرایی‌شدن معاملات سهام عدالت، شورای عالی بورس است، دوباره توپ را به زمین این شورا انداخته و اعلام کرده است: باید آیین‌نامه اجرایی سهام عدالت اصلاح و تصویب شود که هنوز روند اصلاح آن در شورای عالی بورس تمام نشده است.

دبیر شورای عالی بورس همچنین در پاسخ به این سؤالی که چه زمانی سهام عدالت قابلیت معامله دارد، عنوان کرده است: ابتدا باید ترتیب برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت مشخص شود، سپس این شورا درباره معاملاتی‌شدن سهام عدالت تصمیم‌گیری کند که شورای هنوز در این زمینه تصمیمی نگرفته است.

تعویق حذف دامنه نوسان

مدیرکل صنایع خودرویی وزارت صمت:

فرآیند حذف قرعه‌کشی به تعویق نیفتاده بلکه آغاز شده است

عصر خودرو- مدیرکل صنایع خودرویی وزارت صمت گفت: فرآیند حذف قرعه‌کشی در عرضه خودرو شاهین اتفاق افتاده است و چند خودروی دیگر نیز وجود دارند که فرآیند قرعه‌کشی آن‌ها با افزایش تولید، حذف خواهد شد.

به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از مهر، عبدالله توکلی لاهیجانی مدیرکل دفتر صنایع خودرویی معاونت صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت در گفت‌وگو با بخش خبر 21 شبکه اول سیما با تأکید بر این‌که فرآیند حذف قرعه‌کشی در عرضه خودرو به تعویق نیفتاده بلکه آغاز شده است، درباره متمرکز شدن قرعه‌کشی فروش خودرو در سامانه فروش یکپارچه و تأثیر آن بر فروش عادلانه خودرو، افزود: هدف موردنظر در این طرح این است که بتوان میزان شفافیت فرآیند عرضه را بیشتر کرد و علاوه بر آن تمهیداتی اندیشید که خودرو به دست مصرف‌کنندگان واقعی برسد.

وی با تأکید بر این‌که هدف این طرح ایجاد شفافیت بیشتر و رفع دغدغه‌های مصرف‌کنندگان و مردم در خصوص عرضه خودرو است، ادامه داد: آنچه که در سامانه یکپارچه، دنبال می‌شود این است که تمام عرضه خودروسازان کشور به صورت متمرکز انجام شود و قابلیت پایش مناسب توسط سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز در آن وجود داشته باشد.

مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت تعویق حذف دامنه نوسان اضافه کرد: بنابراین دغدغه و نگرانی‌هایی که در خصوص نحوه عرضه خودروسازان وجود دارد در این مسیر قابل رفع خواهد بود.

توکلی لاهیجانی در پاسخ به این پرسش که در برخی خبرها عنوان شده است با این تصمیم، برنامه حذف قرعه‌کشی خودرو منتفی خواهد شد، بیان داشت: به هیچ وجه این‌گونه نیست؛ صنعت خودرو صنعت پیچیده‌ای محسوب می‌شود و ذینفعان فراوانی نیز دارد، برای حل مسائلی که در حوزه صنعت خودرو وجود دارد به‌طور معمول راهکارها در سطوح مختلف دیده می‌شود.

وی افزود: راهکار اصلی به شکلی دیده شده تا بتواند مسئله را به‌صورت ریشه‌ای حل کند، افزایش تولید با تکیه بر توان زنجیره ارزشی که در صنعت خودرو کشور در این سال‌ها شکل گرفته، شرکت‌های دانش‌بنیان و پایدار کردن جریان تولید و عرضه خودرو مجموعه این راهکارها است.

مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت تصریح کرد: این فرآیندی است که آغاز شده و همان طور که مشاهده می‌کنید امسال در برنامه خودروسازان افزایش تولید به میزان 650 هزار دستگاه برای سایپا و 750 هزار دستگاه برای ایران‌خودرو در نظر گرفته شده و خودروسازان دیگر نیز هرکدام برنامه تولیدی خود را دارند که توسط وزارتخانه پایش خواهد شد و با آن فرآیند، مسئله به‌صورت بلندمدت و ریشه‌ای حل خواهد شد.

توکلی لاهیجانی تصریح کرد: اما باید در سطوح مختلف با مسئله‌ای که اکنون در بازار خودرو داریم، روبه‌رو شد؛ مهار این مسئله با راهکارهای کوتاه‌مدت از طریق شفافیت در عرضه صورت می‌گیرد؛ بنابراین حذف قرعه‌کشی به تعویق نیفتاده بلکه اکنون این فرآیند آغاز شده است؛ زمانی برنامه تولید خودروی شاهین 20 هزار دستگاه بود که اکنون به 60 هزار دستگاه رسیده و در عمل فرآیند قرعه‌کشی در خصوص این خودرو حذف شده است و دو الی سه خودرو دیگر نیز وجود دارند که فرآیند قرعه‌کشی آن‌ها با افزایش تولید حذف خواهد شد.

وی تأکید کرد: سامانه عرضه یکپارچه و شفافیت در عرضه به ما اجازه خواهد داد که بتوانیم روند حذف قرعه‌کشی را با آن راهکار اصلی، تسریع کنیم.

مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت درباره این‌که آیا سامانه فروش یکپارچه خودرو شامل خودروسازان خصوصی نیز خواهد شد یا خیر، گفت: یکی از دغدغه‌هایی که در سطح جامعه وجود داشت میزان عرضه خودروسازان و شفافیت مرتبط با میزان عرضه بود؛ آنچه که در سامانه یکپارچه دنبال می‌شود این است که همه خودروسازان تمام عرضه‌های خود را در سامانه داشته باشند.

توکلی یادآور شد: در یک بند از فرمان 8 بندی رئیس‌جمهور در حوزه خودرو نیز بر این نکته تأکید فراوان شده بود و ما نیز بر اساس آن فرمان در وزارت صمت وضعیت فعلی را آسیب‌شناسی کردیم و عرضه تمام خودروسازان خصوصی نیز از طریق سامانه متمرکز اتفاق خواهد افتاد و هرگونه عرضه خودرو به صورت رانتی به اشخاص، شرکت‌ها و … به‌طور کامل و به‌صورت شفاف مورد پایش قرار خواهد گرفت تا دغدغه‌هایی که در سطح جامعه در حوزه خودرو وجود دارد، رفع شود.

برای آگاهی از تازه های جهان خودرو، جدیدترین قیمت ها و بازار خودرو ایران اینستاگرام خودرو امروز را دنبال کنید