دامنه نوسان در بورس چیست؟

متوسط افت هر گروه سهم از اوج قیمتی

دامنه نوسان بورس حذف می‌شود

به گزارش شهر بورس به نقل از تجارت‌نیوز، دامنه نوسان بورس که در سال گذشته تغییراتی را داشت و از مثبت و منفی ۵ درصد به منفی دو دامنه نوسان در بورس چیست؟ تا مثبت ۶ درصد رسید. اما دوباره در سال جدید با تصمیم شورای عالی بورس دامنه نوسان مثبت و منفی ۵ درصد شد و به روال قبلی

به گزارش شهر بورس به نقل از تجارت‌نیوز، دامنه نوسان بورس که در سال گذشته تغییراتی را داشت و از مثبت و منفی ۵ درصد به منفی دو تا مثبت ۶ درصد رسید. اما دوباره در سال جدید با تصمیم شورای عالی بورس دامنه نوسان مثبت و منفی ۵ درصد شد و به روال قبلی خود برگشت. به عقیده بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه با توجه به شرایط اقتصادی در کشور دامنه نوسان باید به سمت زیاد شدن حرکت کند و سپس فرآیند حذف آن در بازار سهام کلید بخورد.

همان طور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند رئیس سازمان بورس درباره حذف دامنه نوسان از بازار سرمایه گفته است: دامنه نوسان به تدریج گسترده و سپس حذف خواهد شد. وی در این باره همچنین افزود: سعی می کنیم مسیری را تعریف کنیم که ماهانه نیم درصد دامنه نوسان افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: تارگت در بورس چیست؟ هدف‌گذاری برای قیمت سهم

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه تعریف دامنه نامتقارن یک تصمیم موقتی بود، گفت: تعریف دامنه نامتقارن برای نوسان سهام بورس یک تصمیم موقتی شورای عالی بورس بود که به مقتضای شرایط بازار گرفته شد، اما بعد از آن شورای عالی بورس مصوب کرد که بازار کم‌کم به سمت باز کردن دامنه نوسان حرکت کند.

عمده کشورها دامنه نوسان تعریف می‌کنند، اما این دامنه آنقدر وسیع و باز است که به ندرت سهام در بورس می‌توانند به اندازه آن دامنه نوسان پیدا کنند. در واقع می‌توان گفت دامنه نوسان عملاً وجود ندارد.

دنبال پیدا کردن یک مدل هستیم که در مورد دامنه نوسان مناسب کشور ما باشد. در همه دنیا دامنه وجود دارد، ولی این دامنه نوسان آنقدر بزرگ است که نوسان روزانه سهام به ندرت به آن می‌رسد.

مکانیسم حراج در بورس چیست؟ (معرفی حراج پیوسته و ناپیوسته)

یکی دیگر از مسائل مهمی که در جامعه‌های تخصصی بورس بازان و متخصصین بازار سرمایه در مورد آن زیاد صحبت می‌شود، مکانیسم حراج است! آیا شما می‌دانید که مکانیسم حراج در بورس چیست؟ حراج ناپیوسته چیست و چه تفاوت معنایی با حراج پیوسته دارد؟ اگر شما دامنه نوسان در بورس چیست؟ هم دوست دارید که اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنید، می‌توانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

معمولاً در دوره‌های آموزش بورس اوراق بهادار و یا تحلیل همیشه این مسئله با جزئیات مطرح می‌شود و حتی بررسی می‌شود که فرق حراج پیوسته و ناپیوسته در ارزندگی سهم تأثیرگذار چقدر است؟ این موضوع تا چه اندازه بر روی بازار تأثیر می‌گذارد؟ اگر تا انتهای این مطلب همراه ما باشید، حتماً تمامی سؤالات شما در مورد مکانیسم حراج در بورس، پاسخ داده خواهد شد.

چند نکته پایه‌ای در مورد مکانیسم حراج ناپیوسته و پیوسته

اولین مسئله‌ای که باید به آن توجه کرد، این است که فرق حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس به موضوع قیمت سهم و ارزندگی یک سهم و بورسی یا فرابورسی بودن اصلاً ربطی ندارد! این موضوع یعنی تفاوت حراج پیوسته و ناپیوسته که به پیوستگی بستگی دارد، این مسئله را بیان می‌کند که هر چیز (سهم) که پیوستگی نداشته باشد، ناپیوسته است.

برای این‌که بهتر متوجه منظور ما شوید، باید به یک مثال توجه کنید. در ایام تحصیلات دانشگاهی و آکادمیک، احتمالاً شما هم مسئله‌ای تحت عنوان کارشناسی ارشد پیوسته و یا ناپیوسته را شنیده‌اید. این مسئله به آن معناست که اگر کارشناسی ارشد پیوسته قبول‌شده باشد، می‌تواند بعد از به اتمام رساندن مقطع کارشناسی، بدون دادن آزمون وارد دوره کارشناسی ارشد شود! این دوره ۶ سال است و بعدازآن دانشجو می‌تواند مدرک دانشگاهی و آکادمیک خود را دریافت کند.(در ادامه توصیه میکنم مقاله “ معاملات الگوریتمی در بورس چیست ” را هم بخوانید)

وقتی صحبت از بحث حراج پیوسته و یا ناپیوسته در بورس می‌کنیم، مسئله کمی شباهت با همین موضوع دارد. شما هنگامی‌که بتوانید قیمت یک سهم با سفارش‌های واردشده در سامانه معاملاتی. Tsetmc.com مطابقت دهید، قادر هستید که وارد مکانیزم حراج در بورس شوید، اما حراج پیوسته یا ناپیوسته به چه معناست؟

حراج پیوسته در بورس چیست؟

حراج پیوسته که یکی از زیرمجموعه‌های تعریف سؤال مکانیسم حراج در بورس چیست، شناخته می‌شود به آن معناست که باید قیمت یک سهم با سفارش‌های واردشده در مورد آن در سامانه‌های معاملاتی تطبیق داده شود. این شیوه معاملاتی و فهمیدن پیوستگی آن می‌تواند به شما درگرفتن تصمیم‌های مهم مالی کمک کند.(در ادامه مقاله آموزش معاملات دو طرفه را هم بخوانید)

حراج ناپیوسته در بورس چیست؟

موضوع دیگری که در رابطه با مکانیسم حراج در مورد آن صحبت می‌شود، ناپیوستگی است! این موضوع به آن معناست که پس از ورود سفارش‌ها در سامانه‌های معاملاتی، معامله سهم بر اساس بالاترین قیمت یا top صورت می‌گیرد. قیمت نظری گشایش شده یا top درواقع همان مبلغ تعیین‌شده است که بر اساس سفارش‌های ثبت‌شده، تعیین می‌شود.(پیشنهاد میکنم مقاله مفهوم لات lot راهم مطالعه نمایید)
وقتی معامله‌ای از طریق حراج ناپیوسته صورت می‌گیرد به آن دامنه نوسان در بورس چیست؟ معناست که با توجه به محدودیت دامنه نوسان قیمت، سهم بایستی در بازه قیمتی که در تابلو مشخص‌شده است، معامله شود. (مورد خرید و یا فروش قرار بگیرد!) هنگامی‌که معامله در مکانیسم حراج ناپیوسته در بورس صورت نگیرد، درواقع آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.(مقاله همه‌چیز در مورد خرید عرضه اولیه از معرفی تا اطلاع‌رسانی برای خرید را بخوانید)

با تفاوت‌های حراج پیوسته و ناپیوسته آشنا شوید

حالا که متوجه شدید مکانیزم حراج در بورس دامنه نوسان در بورس چیست؟ چیست و چه انواعی دارد، بهتر است کمی با تفاوت‌های حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس آشنا شوید. این کار کمک می‌کند که درک بهتری داشته باشید و این مکانیسم را بهتر متوجه شوید! فرق حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس در گره معاملاتی طبق ماده ۲۵ قانون بازار سازمان بورس ایران ، عبارت است از تفاوت حجم سفارش خرید میلیونی با حجم صف فروش میلیونی با حداقل معادل یک برابر حجم‌مبنا.(در ادامه برای اینکه بدانید آموزش معاملات آتی زیره سبز چیست این مقاله را هم بخوانید)

در مورد دامنه نوسان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

بهادار شد اعلام کرد که باید موضوع باز کردن دامنه . نوسان در دستورکار قرار گیرد و گفته بود اجرای چنین. سال جاری برگزار شد از تغییر دامنه نوسان روزانه قیمت. خبرداد به این ترتیب دامنه نوسان قیمت در بازار اول.

با تصویب ضوابطی امکان افزایش حداکثر تا دو برابر دامنه . نوسان عادی نمادهای بورسی با درخواست بازارگردان میسر شد .

دامنه نوسان قیمت را که نباید از حالت عادی کمتر. مربوط به میزان تغییر دامنه نوسان و تغییر پارامترهای بازارگردانی. آنجایی که سازمان بورس میزان تغییر دامنه نوسان و تغییر. خاطرنشان کرد بر این اساس افزایش دامنه نوسان موضوع این.

عضو شورای عالی بورس با بیان اینکه دامنه نوسان باید. که باعث ریزش شدید بازار سرمایه شد افزایش دامنه می.

و اوراق بهادار برای افزایش یک درصدی دامنه نوسان اظهار. داشت معتقدم به طور کلی دامنه نوسان باید مانند بورس. برود و دیگر در عرضه و تقاضا شاهد نوسان ات شدید. دامنه نوسان می کردیم تاکنون موفق شده بودیم بازار را.

دامنه نوسان تاکید کرد و اظهار داشت افزایش قابل توجه. دامنه نوسان می تواند منجر به افزایش نقدشوندگی روان تر. یک درصدی دامنه نوسان نمی تواند تاثیر چشمگیری را با. یا حذف یکباره دامنه نوسان در کوتاه مدت تاثیرات منفی.

رادیو اقتصاد درباره دلایل افزایش دامنه نوسان افزود بعد از. شرایط بازار به نحوی است که مساعد افزایش دامنه نوسان . سرمایه بحث نقدشوندگی هست دامنه نوسان یک محدودیتی بود که. دامنه نوسان افزایش پیدا کرده است وی بااشاره به اینکه.

به گزارش بورس تابناک دامنه مجاز نوسان قیمت یکی از. عامل کنترلی در برابر نوسان های قیمت سهام و به. منظور کاهش نوسان بازار در اثر تصمیمات هیجانی استفاده می. شود دامنه مجاز نوسان حدود قیمتی سقف و کفی است.

موضوع افزایش دامنه نوسان است به باور آنها محدودیت دامنه . نوسان به خروج سرمایه از بازار سهام منجر می شود. مسئولان در خصوص افزایش تدریجی دامنه تا سقف درصد ۱۰. تاثیرات افزایش دامنه نوسان بر کلیت بازار سهام اظهار کرد.

برای تغییر دامنه نوسان بررسی و به هیات مدیره سازمان. یک درصد به صورت متقارن به دامنه نوسان اضافه شود. برای تغییر دامنه نوسان تعیین نشده و اکنون نمی توان. دامنه نوسان اعلام کرد تغییر دامنه نوسان هم در وهله.

به گزارش بورس تابناک تغییر دامنه نوسان بورس از جمله. برای جلوگیری از ایجاد نوسان ات شدید مورد پیگیری فعالان این. سازمان بورس و اوراق بهادار از تغییر دامنه نوسان بورس. ریزی های انجام شده قرار است دامنه نوسان در سال.

پر نوسان و نزولی بود اما از آخرین روزهای اسفند ماه. نوسان همراه باشد اظهار داشت در این مسیر ممکن است. در پیش بگیرد تغییر دامنه نوسان اقدام مثبت سازمان بورس. بورس برای تغییر دامنه نوسان اشاره کرد و گفت براساس.

دامنه نوسان تا پایان سال ۱۴۰۰ مشخص شود اما پس. از آن عشقی اعلام کرد که فرایندی برای تغییر دامنه . نوسان طی شده است و دامنه دامنه نوسان در بورس چیست؟ به تدریج بازتر خواهد.

سرنوشت دامنه نوسان که یکی از پرحاشیه ترین قوانین بازار. است به تدریج اصلاح شود دامنه مجاز نوسان قیمت یکی. عنوان عامل کنترلی در برابر نوسان های قیمت سهام و. به منظور کاهش نوسان بازار در اثر تصمیمات هیجانی استفاده.

بحث حذف تدریجی دامنه نوسان بازار سرمایه است که پیش. بورس انجام گرفته است مساله دامنه نوسان از نگاه برخی. آن مفهومی به نام دامنه نوسان وجود ندارد انجام گیرد. با دامنه نوسان و دیگری بدون دامنه نوسان یکی از.

بر این است که دامنه نوسان در سال آینده تا. مدار نزول تغییر موقت دامنه نوسان به عنوان راهی برای. کاهش نوسان ات ایجاد شده در بازار سهام در دستور کار. برای بهبود روند معاملات بورس زمزمه هایی از تغییر دامنه .

سازمان بورس افزایش دامنه نوسان در سال آینده است وی. در ادامه در خصوص آخرین تصمیمات به منظور افزایش دامنه . نوسان گفت در حال حاضر مصوبه قطعی هیئت مدیره سازمان. در رابطه با تغییرات دامنه نوسان مشخص نیست اما برنامه.

تغییر دامنه نوسان به ۱۰ درصد اعتراضات به محدود بودن. دامنه نوسان سرانجام باعث شد تا سازمان بورس مجدانه به. فکر تغییر دامنه نوسان بیفتد صحبت هایی در سال جاری. مبنی بر بازتر شدن دامنه نوسان مطرح شد مجید عشقی.

از نوسان ات ایجاد شده در بازار به دنبال راه حلی. در بهمن سال ۱۳۹۹ دامنه نوسان را از منفی پنج. اتخاذ شده برای دامنه نوسان بورس اعلام کرد این موضوع. زمینه دامنه نوسان انجام دهیم وی خاطرنشان کرد به دنبال.

سرمایه برای مبارزه با فساد ساختاری در بورس باید دامنه . نوسان را افزایش بدهند چرا که صفی که به واسطه. دامنه نوسان ایجاد می شود اطلاعات و سیگنال غلطی را. اینکه کم بودن دامنه نوسان باعث به وجود آمدن ابزاری.

آن گرفته نشده است تغییر دامنه نوسان بورس رییس سازمان. سوالی دیگر در خصوص آخرین تصمیمات اتخاذ شده برای دامنه . نوسان بورس گفت این موضوع اکنون و در وضعیت فعلی. ریزی های لازم را در زمینه دامنه نوسان انجام دهیم.

خبر از باز شدن تدریجی دامنه نوسان داد عشقی گفت. در یک تا دو ماه آینده دامنه نوسان را به. می گوید در این موضوع بحث دامنه نوسان است برای. ها می توانند دامنه نوسان را افزایش دهند و این.

این روزها صحبت از بازتر شدن دامنه نوسان است و. که دامنه نوسان باید به تدریج بازتر شود در گفتگو. پاسخ داده ایم که ذینفعان و متضررین حذف دامنه نوسان .

دامنه نوسان است و رئیس سازمان بورس نیز بر این. موضوع تاکید داشته است که دامنه نوسان باید به تدریج. متضررین حذف دامنه نوسان چه کسانی هستند ذینفعان و متضررین. حذف دامنه نوسان چه کسانی هستند نیما میرزایی | دامنه .

نظر بازوی پژوهشی سازمان بورس درباره دامنه نوسان

بورسان: شورای عالی بورس در حالی تصمیم به تغییر دامنه نوسان گرفته که بازوی پژوهشی سازمان بورس(مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی) درست چند هفته پیش گزارشی در مزمت کاهش دامنه نوسان منتشر کرده بود.

بر اساس این دامنه نوسان در بورس چیست؟ گزارش که در بهمن ماه منتشر شده است، کاهش دامنه نوسان نه تنها مانع از زیان سهامداران و کاهش ریسک بازار سرمایه نمی‌شود، بلکه با عواملی چون به درازا کشیدن روند اصلاح بازار، تاخیر در کشف قیمت، کاهش نقدشوندگی بازار محدودیت‌هایی را در بازار ایجاد می‌کند. علاوه بر این دامنه نوسان تحت تاثیر عاملی که به اثرکهربایی معروف است، موجب دستکاری قیمت‌ها شده و رسیدن قیمت‌ به کف و سقف دامنه را سرعت می‌بخشد. به گزارش بورسان در این گزارش آمده است:

دامنه نوسان چیست؟

محدوده قیمت (دامنه نوسان) کران‌های قیمتی هستند که کف و سقف قیمت قرار می‌گیرند. بسیاری از بازارهای نوظهور دارای مقررات محدوده قیمتی (دامنه نوسان) بخصوص در بازار سهام هستند.

در کشورهای مختلف محدوده قیمتی بین 7 درصد تا 50 درصد آخرین قیمت پایانی است. برای مثال در تایوان 7 درصد در مالزی و تایلند 30 درصد در جمهوری چک 50 درصد در عمان 7.5 درصد در گروه بورس اروپایی 10درصد عربستان 10 درصد و دوبی امارات 10-15 درصد است. در حال حاضر دامنه نوسان قیمت سهام عادی در بورس تهران و فرابورس ایران 5 درصد و در بازارپایه زرد، نارنجی و قرمز فرابورس ایران به ترتیب 3 ،2 و 1 درصد است.

آیا دامنه نوسان موجب کاهش زیان می‌شود؟

از اسفندماه سال 13۹۸ در میان سیاستگذاران و فعالان بازار سرمایه، بحث کاهش دامنه نوسان داغ شد. موافقان بر این باورند که اگر دامنه نوسان کاهش پیدا می‌کرد، رشد بازار تعدیل می‌شد و سقوط کمتری را نیز شاهد می‌بودیم. در نتیجه زیان کمتری به سرمایه‌گذاران تازه وارد می‌رسید. اما بررسی‌ها چنین ادعایی را رد می‌کند.

برای راستی آزمایی ادعای موافقان کاهش دامنه نوسان، تغییرات قیمتی بازار سرمایه ایران در فاصله اسفند 98 تا بهمن 99 ارزیابی شده است. در این آزمایش نمادهای حاضر در بازار سرمایه به سه گروه بورسی با دامنه نوسان 5درصد(281 نماد)، فرابورسی با دامنه نوسان 5 درصد(117 نماد) و بازار پایه با دامنه نوسان یک تا سه درصد(147 نماد) تقسیم شده است.

بازده سرمایه‌گذاری: بازده سه گروه سهام(بورسی، فرابورسی و بازارپایه) در بازه مورد بررسی تفاوت چندانی ندارد. همچنین این ادعا که دامنه نوسان مانع از رشد شدید قیمت‌ها می‌شود را رد می‌شود، در واقع اینگونه نیست که سهم‌های موجود در بازار پایه با دامنه نوسان حداکثر 3 درصدی در دوران اوج گیری بازار(اسفند 98 تا مرداد99) باشدت کمتری رشد کنند یا اینکه در دوران افول بازار نیز (مرداد تا آبان 99) دامنه نوسان محدودتر مانع از روند کاهشی آنها شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که متوسط زیان این سه گروه نسبت به اوج خود، تفاوت چشم‌گیری ندارد. بنابراین این ادعا که محدود کردن دامنه نوسان موجب آرام شدن نوسانات بازار می‌شود رد شده است.

متوسط افت هر گروه سهم از اوج قیمتی

ریسک : یکی از ویژگی‌های مهم یک دارایی، ریسک آن دارایی است. شاخص محاسبه ریسک در این گزارش، انحراف معیار بازدهی ماهانه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد کمتر بودن دامنه نوسان لزوماً بر روند نوسانات بازدهی ماهانه تأثیر چندانی نداشته است. بعبارتی رفتار هر سه گروه در نوسانات بازدهی ماهانه تقریباً مشابه هم بوده است و ریسک میان سه گروه مورد بررسی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد.

نقدشوندگی: گروه بازار پایه نقدشوندگی کمتری در مقایسه با گروه بورس و فرابورس داشته است. کمتر بودن دامنه نوسان برای گروه بازار پایه احتمالا در کمتر بودن شاخص نقدشوندگی این گروه بی‌تأثیر نباشد. بنابراین کم کردن دامنه نوسان لزوماً آثار مثبتی به همراه نخواهد داشت و همچنین برخی اشکالات در پارامترهای اساسی بازار از جمله نقدشوندگی سهام ایجاد می‌کند.

مخالفان کاهش دامنه نوسان چه می‌گویند؟

اما مخالفان کاهش دامنه نوسان ضمن اینکه ادعای کاهش نوسان بازار تحت تاثیر این پارامتر را رد می‌کنند، معایبی برای دامنه نوسان مطرح می‌کنند که دامنه نوسان در بورس چیست؟ چهار مورد اصلی آن در ادامه آمده است:

1- موجب سرریز نوسان بر روزهای آتی میشود، زیرا این محدوده از تغییرات بزرگ یک روزه و اصلاح سفارش‌های نامتوازن جلوگیری میکند

2- موجب تأخیر در کشف قیمت و کارایی اطلاعاتی بازار میشود. بعبارتی محدوده قیمت باعث میشود قیمت نسبت به اطلاعات جدید دیرتر واکنش نشان دهد و با تأخیر به سطح تعادلی جدید برسد.

3- محدوده قیمت میتواند موجب مداخله در معامله باشد. با چسبیدن قیمت سهم به سقف محدوده (صف خرید یا فروش) نقدشوندگی سهم کمتر می‌شود و صف معامله در روزهای آتی سنگین‌تر خواهد شد

4- اما مهمتر از همه محدوده قیمت موجب میشود با نزدیک شدن قیمت به سقف یا کف قیمت، به سمت آن شتاب گیرد که به آن اثر دامنه نوسان در بورس چیست؟ کهربایی اطلاق میشود. این پدیده به رفتارهای معاملاتی نادرستی منجر می‌شود و نقدشوندگی سهام را کاهش می‌دهد. در واقع سرمایه گذاران از ترس عدم نقدشوندگی سهم و پیشگیری از قفل شدن سهم در صف‌های فروش یا خرید، با سرعت به سمت قیمت‌های کف یا سقف می‌روند. در ۸5 درصد از صنایع بورس اوراق بهادار تهران اثر کهربایی در کف و در 40 درصد این اثر در سقف وجود دارد. عبارتی چسبندگی قیمت بویژه به کف دامنه نوسان در شرایطی که دامنه نوسان فعلی 5 درصد است قابل توجه بوده و نتایج بررسی نشان می‌دهد کمتر کردن این دامنه و یا افزایش بیشتر حجم مبنا موجب تشدید این اثر خواهد شد. بدین معنی که اگر قیمت سهم به کف محدوده قیمت مجاز روزانه نزدیک شود، قیمت جهت رسیدن به کف محدوده شتاب بیشتری میگیرد.

در پایان مرکز پژوهشی سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن تاکید بر اینکه معایب کاهش دامنه نوسان در حالی است که مزایای آن تایید نشده، نتیجه گرفته است: «تحت کاهش دامنه نوسان، سازوکارهای معاملاتی مبتنی بر مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار بواسطه افزایش صف نشینی ها تضعیف می‌شود و احتمال شتاب گرفتن قیمت برای چسبیدن به کف یا سقف محدوده مجاز قیمت افزایش می‌یابد. این در حالی است که تغییرات و اصلاحات پی درپی زیرساختارها علی الخصوص در شرایطی که از اثربخشی مثبت آن اطمینان حاصل نشده است، به اعتماد سرمایه گذاران آسیب زده و ممکن است برخلاف تصور، به ثبات سیاستگذاری خدشه وارد کند.»

گره معاملاتی در بورس چیست؟

شرایط ایجاد گره معاملاتی، دستورالعمل‌های سازمان بورس در خصوص رفع آن و نحوه گشایش سهام پس از رفع، مطالبی است که سعی داریم شما را با آن آشنا سازیم.

به گزارش سرویس بورس مشرق، ممکن است شما هم شنیده باشید که نماد یک شرکت در بازار بورس، مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی شده است. شاید برایتان این سؤال پیش آمده باشد که گره معاملاتی چیست؟

در این مطلب سعی داریم شما را با این مفهوم آشنا سازیم و همچنین توضیحاتی در خصوص اینکه چه زمانی نماد شرکت‌ها در وضعیت گره معاملاتی قرار می‌گیرد یا اینکه گره معاملاتی شامل چه نمادهایی در بازار بورس تهران می‌شود، ارائه دهیم.

مفهوم گره معاملاتی در بورس چیست؟

در بازار بورس، با توجه به اینکه برای دامنه مجاز نوسان قیمت، محدودیت وجود دارد، احتمال ایجاد صف خرید یا فروش‌های سنگین برای نمادهای معاملاتی با حجم نقدینگی پایین وجود دارد. این امر موجب کند شدن روند معاملات این نمادها می‌شود. در این شرایط با توجه به پایین بودن حجم معاملات و حجم مبنا، قیمت پایانی نسبت به روز قبل تغییر محسوسی نخواهد داشت. درصورتی‌که شرایط توضیح داده‌شده، در چند جلسه معاملاتی ادامه پیدا کند و نماد روی صف‌های خرید یا فروش قفل باشد، گره معاملاتی دامنه نوسان در بورس چیست؟ اتفاق افتاده است. در این صورت این نماد مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهد شد.

دستورالعمل و قوانین گره معاملاتی

با توجه به دستورالعمل سازمان در خصوص ایجاد وضعیت گره معاملاتی، نمادی که شرایط زیر را داشته باشد مشمول گره معاملاتی است. در نظر داشته باشید موارد زیر عیناً دستورالعمل سازمان است.

یک نماد معاملاتی به‌رغم برخورداری از صف خرید یا صف فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها، به علت عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی متوالی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به‌استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا باشد.

کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.

چه شرکت‌های مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند؟

فهرست شرکت‌های مشمول گره معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی TSETMC.COM (بخش پیام‌های ناظر بازار) به اطلاع عموم می‌رسد. مقررات گره معاملاتی در مورد سهام برخی شرکت‌ها به تشخیص مدیرعامل بورس می‌تواند حداکثر تا ۵ روز کاری اعمال نگردد. در نظر داشته باشید که برخی از شرکت‌ها ممکن است برخلاف قوانین بالا، مشمول رفع گره معاملاتی نشوند. در این شرایط ناظر بازار با توجه به نسبت P/E سهم، در نظر گرفتن معاملات مشکوک و حجم صف ساختگی سهم، ممکن است از مشمول کردن نماد جلوگیری کند.

ماده واحده: در صورت قرار گرفتن شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یک‌صد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت می‌پذیرد.

دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام سازمان بورس مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد بازگشایی شده و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام می‌شوند. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف‌شده از طریق حراج ناپیوسته است. برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه نمایید:

به‌عنوان‌مثال فرض کنید یک نماد از بازار اول بورس که دارای نوسان قیمت ۵ درصدی است به مدت ۱۰ جلسه معاملاتی متوالی با صف خرید همراه شود. بر اساس شرایط ایجاد گره معاملاتی که در بخش‌های پیشین توضیح داده شد، این نماد مشمول رفع گره معاملاتی بوده و در روز معاملاتی بعدی، در زمان پیش گشایش با نوسان ۱۰ درصدی عرضه می‌شود. در مدت‌زمان ۳۰ دقیقه از زمان پیش گشایش تا گشایش کشف قیمت صورت می‎‌گیرد و پس‌ازآن بر اساس قیمت کشف‌شده، معاملات سهم ادامه پیدا می‌کند. شایان‌ذکر است که حداکثر به مدت ۵ روز معاملاتی متوالی، حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی این نماد که مشمول رفع گره معاملاتی شده است در نظر گرفته نمی‌شود؛ بنابراین کوچک‌ترین تغییری در قیمت سهم بدون توجه به حجم معاملات آن، قیمت پایانی را تغییر می‌دهد.

برای نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام بورس مشمول گره معاملاتی می‌شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد بازگشایی نماد مطابق ترتیبات ماده ۲۲ انجام می‌گیرد.

نحوه رفع گره معاملاتی در بورس

ماده ۲۲ دستورالعمل اجرایی نحوۀ انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران

بازگشایی نماد معاملاتی از طریق حراج ناپیوسته در بازه ۳۰ دقیقه‌ای با اعمال یک مرحله پیش گشایش، شروع و با اجرای حراج ناپیوسته پایان می‌یابد. پس‌ازاین مرحله، معاملات از طریق حراج پیوسته در زمان باقیمانده تا پایان جلسه معاملاتی و در دامنه نوسان مجاز روزانه قیمت انجام می‌شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف‌شده از طریق حراج ناپیوسته است.

تبصره ۱: درصورتی‌که در دورۀ حراج ناپیوسته معامله‌ای صورت نپذیرد یا معاملات انجام‌شده در دوره حراج ناپیوسته توسط بورس تأیید نگردد، به تشخیص بورس و پس از اطلاع‌رسانی، حراج ناپیوسته موضوع این ماده برای یک‌بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد قابل تکرار است. به هر ترتیب در صورت عدم کشف قیمت، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.

تبصره ۲: در خصوص قیمت‌گذاری حق تقدم سهام برای اولین بار پس از افزایش سرمایه و در زمان عرضه حق تقدم استفاده‌نشده در صورت عدم کشف قیمت پس از دو نوبت حراج ناپیوسته، حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار می‌شود. در زمان عرضه‌ی حق تقدم استفاده‌نشده، مدت‌زمان حراج ناپیوسته از شروع عملیات حراج آغاز و تا پایان جلسه‌ی معاملاتی ادامه خواهد داشت.

تبصره ۳: در تمامی مواد این دستورالعمل، حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت می‌گیرد، مگر اینکه نوع محدودیت به‌صورت صریح بیان شده باشد.

نتیجه گیری:

با توجه به مطلب ارائه‌شده با عنوان گره معاملاتی در بورس، دامنه نوسان در بورس چیست؟ با مفهوم گره معاملاتی، شرایط ایجاد آن، دستورالعمل‌های سازمان بورس در خصوص رفع گره معاملاتی و نحوه گشایش سهام پس از رفع آن آشنا شدیم.

با اندکی دقت در می‌یابیم برای آنکه سهام خریداری‌شده ما در آینده دچار گره معاملاتی نشود، بهتر است سهام با نقد شوندگی بالا را در بازار شناسایی کنیم و به‌منظور معاملات روی آن‌ها تمرکز داشته باشیم. هر اندازه نقد شوندگی یک نماد معاملاتی بالا باشد، کمتر درگیر صف خرید و فروش و گره معاملاتی خواهد شد.