ساختار فراکتالی بازار های مالی

برفدانه کخ

ساختار فراکتالی بازار های مالی چگونه است

این واژه Fractal از کلمه لاتین Fractus (یعنی تکه تکه و بخش بخش) گرفته شده یکی از مهمترین خصوصیات فراکتالها خود متشابه بودن (self similarity)آنهاست به این معنی که فراکتالها از اجزایی تشکیل شده اند که هر جزء در آن شبیه به کل شکل میباشد و به عبارتی اشکال پیچیده از طریق تکرار اشکال ساده بدست می ایند.

تشکیل از راه تکرار (Iterative formation)

مقصود از تشکیل از راه تکرار چیست؟ یعنی برای درست کردن یک فراکتال می‌توانیم یک شکل معمولی هندسی ( مثلاً یک خط ) را انتخاب کنیم و با آن یک شکل بسازیم. سپس با شکل به دست آمده، شکل پیچیده تری مانند شکل های قبلی بسازیم، و همین طور به این کار ادامه دهیم.

اگر شکل قرمز را شکل پایه در نظر بگیریم ، در شکل آبی چند نمونه از آن وجود دارد؟

اشکال فراکتالی به این طریق به وجود می‌آیند و برنامه های کامپیوتری متعددی برای ایجاد آن ها نوشته شده است که هر کدام نام و روشی خاص دارند در زیر به چند نمونه از آن اشاره می کنیم:

– مثلث سیرپینسکی :

به این مثلث خاص در شکل زیر نگاه کنید. این مثلث بزرگ (فراچارت: که با نام لاتین ierpinski triangle معروف است)، از مثلث های مشابه کوچک تر تشکیل شده است که همین طور کوچک تر و کوچک تر هم می‌شوند. چند سایز مثلث وجود دارد و آیا همه باهم و با مثلث بزرگ تشابه دارند؟ در واقع مثلث بزرگ از چیدمان چندین مثلث دیگر بوجود آمده اند که هر کدام از آنها نیز به نوبه خود از مثلثهای کوچتکر و هر کدام از آن مثلث های کوچکتر نیز از مثلثهای کوچکتر از خود و … بوجود آمده است.

تشکیل مثلث سیرپینسکی

– دانه برف کخ :

این دانه برف تنها از یک مثلث و بصورت زیر ساخته می شود. (فراچارت: این نام از نام آن ریاضیدان، نیلز فابین هلگ وان‌ کُخ Niels Fabian Helge Von Koch گرفته شده است. )

برای ملموس تر شدن موضوع اجازه دهید کمی از این هندسه زیبا را در اطرافمان بیابیم: ساختارهای فراکتالی در بسیاری از ساختارهای طبیعی مثل ساختمان دانه های برف، شکل کوه ها، ابرها و شکل ریشه، تنه و برگ درختان، رویش بلورها در سنگهای آذرین، شبکه آبراه ها و رودخانه ها، رسوبگذاری الکتروشیمیایی، رویش توده باکتریها و سیستم عروق خونی وغیره دیده میشوند و با آنها میتوان پدیده های طبیعی بسیاری را تشریح، تفسیر و پیش بینی کرد

– فراکتال طبیعی گیاه آلوئه پلی فیلا

شکل زیر از دوران یک تک برگ حول محور مرکز (به گونه ائی که شعاع دوران دائمآ در حال کاهش است) بوجود آمده است.لذا میتوان بجای مطالعه کل شکل, تنها به مطالعه همان تک برگ پرداخت زیرا کل شکل فوق چیزی به جز قرار گیری هدفمند تعداد زیادی از این تک برگها در کنار یکدیگر نیست.

– کلم بروکلی رومانسکو

کلم بروکلی رومانسکو، یکی از کلم های عجیب در جهان به حساب می آید، چرا که ترتیب قرارگیری و شکل هندسی برگ ها و دانه های آن از معادلات و اشکال هندسی کاملا متقارن و هندسی تبعیت می کند.

– دانه برف طبیعی:

در عکس میکروسکوپی زیر می بینید که دانه های برف با چه زیبایی وصف ناپذیری بصورت فرکتالی ساخته شده اند

موارد کاربرد فراکتالها آنچنان زیاد است که حتی نمیتوان لیستی از آن ارائه داد. چند مورد از کاربرد های روزمره با فراکتال ها: مثلآ در کامپیوتر (برای فشرده کردن تصاویر یا پردازش تصاویر)، فیزیک (آنتن های گوشی موبایل)، پزشکی (برای تفسیر نوار قلبی و پیش بینی رفتار بدن)، معماری و شهرسازی، اقتصاد، شیمی، پیش بینی وضع هوا، زمین شناسی و حرکت گسل ها و بسیاری از مواد دیگر؛ همچنین میتوان رد پای فراکتال ها را در خلق آثار هنری جست و با استفاده از آنها ایده های بدیع و زیبایی خلق نمود.

ارتباط فراکتال با بازار های مالی

در بازار های مالی نیز مانند سایر بخشهای کتاب خلقت، سیستم فراکتالی نیز صادق است.

اگر تایم فریم را مانند یک طیف در نظر بگیریم، و جهت حرکت از سمت چپ به راست باشد، در سمت چپ و در نقطه آغاز این طیف، تیک چارت را بعنوان کوچکترین آجر و سنگ بنای تایم فریم های دیگر خواهیم داشت. در واقع تیک چارت حکم اتم (به معنای غیر قابل تجزیه به عوامل کوچکتر) را دارد.

در هر زمانی که قیمت جدیدی برای یک جفت ارز (Ask) اعلام شود، تیک چارت تغییر خواهد کرد. در مرحله بعدی تایم فریم یک دقیقه را داریم که اطلاعات تیک چارت را به مدت یک دقیقه خلاصه کرده و در یک کندل حاوی: قیمت شروع یک دقیقه مورد بررسی (open)، قیمت در پایان یک دقیقه مورد بررسی (close)، قیمت حد اکثر در یک دقیقه مورد بررسی (high) ، و قیمت حداقل در یک دقیقه مورد بررسی (low) قرار می گیرد.

تایم فریم بعدی در طیف می تواند تایم فریم 5 دقیقه باشد که اطلاعات 5 کندل یک دقیقه ائی را در خود جا داده و در یک کندل نمایش می دهد: قیمت شروع پنج دقیقه مورد بررسی (open)، قیمت در پایان پنج دقیقه مورد بررسی (close)، قیمت حداکثر در پنج دقیقه مورد بررسی (high) ، و قیمت حداقل در پنج دقیقه مورد بررسی (low)

همینطور که از سمت چپ این طیف به سمت راست طیف حرکت می کنیم تایم فریم بزرگتر و بزرگتر می شود اما جزء غیر قابل تجزیه در تمام آنها (مانند تمام ساختارهای فراکتالی) فقط یک چیز است که در این مورد (تایم فریمها) همان تیک چارت می باشد.

نکته اساسی که در ساختار فراکتالی تایم فریمها وجود دارد آنست که تمام تکنیکها، روشها ، اندیکاتورها، استراتژی ها و … که برای یک تایم فریم قابل استفاده است، برای تمام تایم فریمهای دیگر با همان دقت قابل بکارگیری می باشد. یعنی استراتژی شما در تایم فریم یک دقیقه به همان نحوه ائی عمل می کند که در تایم فریم ماهانه و یا سایر تایم فریم ها بکار گرفته شود.

این اعجاز بزرگ ساختار فراکتالی در بازار سرمایه است. البته بدیهی است که تایم های پایین تر میکروسکوپیک و حرکتها دارای برد های کمتر و تایم های بالاتر ماکروسکوپیک بوده و در نتیجه حرکتها با برد های بیشتر اتفاق می افتند. (فراچارت: دید فرکتالی به بازار می تواتند تحلیل تکنیکال شما را بهبود ببخشد)

فراکتال در بازارهای مالی

لازمه ی موفقیت در بازارهای مالی این است که شما اطلاعات تان را در مورد ابزارهای مختلفی که امکان استفاده آن در این محل ها وجود دارد را بالا ببرید. سپس ابزاری را انتخاب کنید که با سبک رفتاری و استراتژی شما همخوانی بیش تری داشته باشد. یکی از این ابزارها، فراکتال ها (Fractals) هستند که در این مقاله بیش تر با آن ها آشنا خواهید شد.

فهرست محتوای مقاله

فراکتال و تمساح بیل ویلیامز

استراتژی معاملاتی فراکتال و تمساح برای خرید

استراتژی معاملاتی فراکتال و تمساح برای فروش

• جمع بندی کاربرد اشکال فراکتال در بازارهای مالی

فراکتال چیست؟

آن ها شامل جزءهایی هستند که هر یک از این جزءها شباهت زیادی به کل شکل دارند. در واقع شکل های پیچیده به وسیله ی تکرار شدن شکل های ساده حاصل می ‌شوند.

به خاطر همین هم می گویند که مهم ترین ویژگی فراکتال ها خود متشابه بودن است.

برنامه ‌های کامپیوتری زیادی نیز هستند که هر یک نام و روش به خصوصی دارند و این Fractal ها را به وجود می ‌آورند که از جمله ی آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مثلث سیرپینسکی

آن مثلث بزرگی است که شامل مثلث های کوچک تر مشابه می‌ شود و همین گونه هم شکل های آن ها ریز و ریزتر می شوند.

در حقیقت بزرگ ترین مثلث از چند مثلث دیگر به وجود می ‌آید. دوباره هر یک از آن مثلث ها هم از مثلث های کوچک تری تشکیل می شوند.

دانه ی برف کُخ

آن فقط از یک مثلث تشکیل می ساختار فراکتالی بازار های مالی ساختار فراکتالی بازار های مالی ‌شود. نام دانه های برف کُخ از اسم یک ریاضیدان بزرگ به نام هلگ وان کُخ مشتق شده است.

این شکل هندسی زیبا در طبیعت هم زیاد به چشم می خورد مثلا کوه ها، ابرها، دانه های برف، ریشه ی درختان و … . لذا با کمک آن ها می توان پدیده های طبیعی زیادی را تفسیر کرد.

مواردی که Fractal ها در زندگی روزمره کاربرد دارند بسیار است؛ به عنوان نمونه می توان موارد زیر را برشمرد:

فراکتال در بازارهای مالی

در بازارهای سرمایه نیز این سیستم صدق می ‌کند. در واقع اگر بازه ی زمانی را نظیر یک طیف فرض کنید و جهت روند از طرف چپ به طرف راست باشد.

در طرف چپ و در نقطه ی شروع این طیف، تیک نمودار را به منزله ی کوچک ترین آجر (سنگ بنای) بازه های زمانی دیگر خواهید داشت.

مثلا هنگامی که نرخ جدیدی برای جفت ارزی بیان شود تیک چارت عوض می شود.

در وهله ی بعدی بازه ی زمانی یک دقیقه ای وجود دارد که اطلاعات تیک نمودار را به اندازه ی یک دقیقه مختصرا بیان کرده است.

در یک شمع هم که شامل قیمت باز شدن یک دقیقه، قیمت بسته شدن یک دقیقه، بالاترین و پایین ترین نرخ در یک دقیقه است بررسی می‌ شود.

بازه ی زمانی بعدی در طیف بازه ی زمانی ۵ دقیقه می ‌تواند باشد؛ یعنی اطلاعات پنج شمع یک دقیقه ای را در داخل خود جای داده و به شکل یک کندل نشان می ‌دهد.

در اینجا قیمت های open، close، high و low در ۵ دقیقه مورد بررسی قرار می گیرد.

به همین شکل وقتی از طرف چپ این طیف به طرف راست آن حرکت می‌ کنید بازه ی زمانی مدام بزرگ تر می شود.

جزء غیر قابل تجزیه در همه ی آن ها که در Fractal ها وجود دارد در رابطه با این بازه های زمانی، تیک چارت است.

نکته ی خیلی مهم که در ساختار فراکتالی بازه های زمانی وجود دارد این است:

همه ی تکنیک ها، اندیکاتورها، روش ها، سبک ها و غیره که برای یک بازه ی زمانی قابلیت استفاده را دارند برای همه بازه‌ های زمانی نیز با همان دقت قابلیت استفاده را دارند.

استراتژی معاملاتی فراکتال بلستر

آن یک استراتژی بسیار قوی است که شامل اندیکاتورهای بیل ویلیامز فراکتال و بیل ویلیامز الیگیتور است. بیل ویلیامز یک نظریه ی ویژه ای را گسترش داد.

این نظریه، ترکیب کردن تئوری آشفتگی همراه با روانشناسی تجاری است. در این نظریه اثرهای این موارد در حرکت بازار مورد بررسی قرار می ‌گیرند.

بیل ویلیامز اطلاعات زیادی درباره ی کالاها، سهام، بازار جفت ارزها و غیره داشت؛ لذا او توانست اندیکاتورهای زیادی را گسترش دهد که از جمله ی آن ها می ‌توان به الگوهای Fractal اشاره کرد.

این الگوها برای معامله ها استفاده می شوند. از نظر بیل ویلیامز شما در صورتی سود می کنید که ساختار اولیه ی بازار مورد نظرتان را به خوبی درک نمایید.

سپس اطلاعات لازم در رابطه با قسمت های داخلی یا ابعاد بازارتان را داشته باشید.

لازم است بدانید که اندیکاتورهای بیل ویلیامز در سیستم عامل های مختلف وجود دارند و به صورت استاندارد می باشند.

فراکتال و تمساح بیل ویلیامز

Fractalها به شکل فلش هایی در بالا و پایین کندل ها ظاهر می شوند. این Fractalها وقتی شکل می ‌گیرند که ۵ میله به روش مجزا تکرار گردند.

در واقع شما ۵ میله را احتیاج دارید تا قیمت باز و بسته شدن و پایین ترین و بالاترین نرخ را بیابید.

اندیکاتور تمساح نکات زیادی دارد که در مقاله ای مجزا در مورد آن صحبت شده است اما مختصراً لازم است بدانید که خط آبی یا آرواره ی تمساح بازه ی زمانی ۱۳ روزه را نشان می‌ دهد.

خط قرمز یا دندان تمساح بازه ی زمانی ۸ روزه و خط سبز که معروف به لب تمساح است بازه ی زمانی ۵ روزه را نمایش می دهد.

استراتژی معاملاتی فراکتال و تمساح برای خرید

ابتدا باید اندیکاتورهای فراکتال و تمساح را بر روی چارتتان باز کنید. این اندیکاتورها در هر سیستمی استاندارد هستند و شما به راحتی می توانید آن ها را روی چارتتان بیاندازید.

حالا باید بررسی کنید که Fractal در پایین یا بالای دندان الگیتور شکل گرفته است یا نه؟

اگر در خرید معاملاتی تان چنین حالتی رخ دهد یعنی یک Fractal زیر خط دندان تمساح، پیش از باز بودن پوزیشن نمایان شود، آن خرید معتبر نیست.

یا اگر Fractal برروی کندلی پدیدار شود که در بالای دندان تمساح است نشانه ی معامله ی خرید معتبر است.

دلیل این که Fractal در این حالت بر روی شمع شکل گرفته این است که بالاتر از Fractal پیش از خود است.

توجه داشته باشید برای معامله ی خرید، حرکت نرخ باید حداقل ۵ کندل پی ‌در پی در بالای دندان تمساح قرار گیرد.

علت این که ۵ شمع پی ‌در پی حداقل باید شکل بگیرد این است که لازم است وقت شکل گرفتن پولبک را نیز در نظر بگیرید.

یعنی احتمال دارد جریان بازگشتی شکل بگیرد یا حرکت نرخ در بازار خنثی شود. هم چنین برای انجام پوزیشن خرید، خط های تمساح نباید همدیگر را قطع کرده باشند.

در حقیقت وقتی این اتفاق بیفتد نشانه ی این است که باید بازار را ترک کنید و از معامله خارج شوید؛ چون به احتمال قوی تمساح اصطلاحا به خواب رفته و حرکت نرخ معکوس یا ثابت خواهد شد.

استراتژی معاملاتی فراکتال و تمساح برای فروش

در وهله ی اول باز باید دو اندیکاتور فراکتال و الیگیتور را روی چارت تان بیندازید.

در وهله ی بعد باید یک Fractal پایینی، زیر دندان تمساح باشد و حرکت نرخ هم باید حداقل ۵ کندل پی در پی در زیر دندان تمساح بزند.

وهله ی سوم لازم است روند نرخ در زیر کندل فراکتال دچار شکست شود که در وهله ی اول کندل Fractal شناسایی شده است.

مرحله آخر هم زمانی است که دو خط تمساح همدیگر را قطع کردند که در این صورت لازم است از معامله تان خارج شوید.

جمع بندی کاربرد اشکال فراکتال در بازارهای مالی

دانستید که این اشکال قابلیت تکرار شدن را دارند و از آن ها در ساخت برنامه های زیادی استفاده می کنند.

در فراکتال ها کاملاً بدیهی است که بازه های زمانی پایین ‌تر میکروسکوپیک و حرکت ها دارای بُردهای کم تری هستند.

بالعکس بازه ‌های زمانی بالاتر ماکروسکوپیک است و‌ حرکت ها دارای بردهای زیادتری هستند.

در کل این گونه می‌ توان گفت که دید فراکتالی به بازارهای سرمایه می ‌تواند سبب بهبود تحلیل ‌تکنیکال شما شود.

اما استراتژی معاملاتی فراکتال بلستر، ترکیبی از فراکتال و تمساح بیل ویلیامز است که برای انجام خرید و فروش لازم است به نکاتی که بیل ویلیامز به آن ها اشاره کرده، توجه کنید.

در کل این سبک ترکیبی معاملاتی را حتما اول با سرمایه ی کم امتحان کنید و پس از کسب تجربه در این زمینه اگر تمایل داشتید آن را به استراتژی تان اضافه نمایید.

جهت کسب اطلاعات بیش تر هم می توانید مقالات مرتبط دیگر در این زمینه را از سایت آکادمی طهرانی مطالعه کنید.

ساختار فراکتالی چیست؟

همه چیز درباره ساختار فراکتالی در بازارهای مالی

در زندگی روزمره ما فراکتال‌ها به فراوانی قابل مشاهده هستند. اگر بخواهیم تعریف ساده‌ای از فراکتال‌ها ارائه دهیم، باید بگوییم که فراکتال‌ها اشکال هندسی و چند جزئی هستند که اگر آن‌ها را به چند قسمت تقسیم کنیم، هر قسمت کوچک شده، کپی و برابر کل شکل است.

فراکتال که نام دیگر آن «برخال» است شاخه و علم جدید و مشترک در ریاضیات و هنر است. هندسه فراکتالی ریاضیات را به هنر پیوند می‌دهد و روش‌های نامحدودی را برای سنجش، توصیف و پیش‌بینی پدیده‌های طبیعی ارائه می‌دهد.

هندسه فراکتالی به دلیل این که بهترین و زیباترین توصیف‌های ریاضیاتی را درباره پدیده‌ها و اجزای طبیعت مثل کوه‌ها، درخت‌ها، پراکنده شدن برگ‌های پاییزی روی زمین، دریاها، اقیانوس و… ارائه می‌دهد؛

برای مردم جذاب است و باعث می‌شود آن‌ها ساختار فراکتالی بازار های مالی ریاضیات را فراتر از فرمول‌های کسل‌کننده و پیچیده و معادله‌های پر از اعداد ببینند. در این مقاله از سرمایه سازی قصد داریم تا اطلاعات لازم را درباره این ساختار و قوانین آن را مورد بررسی قرار دهیم پس همراه ما باشید.

معرفی ساختار فراکتلی

کلمه فراکتال به معنای ” بخش بخش” و ” تکه تکه شده” است. فراکتال‌ها به کمک سه ویژگی خود که در ادامه توضیح خواهیم داد حرکت اشکال در فضا را ثبت کرده و تغییرات دینامیک و ناهمواری‌های انرژی و همین‌طور دنیا را نشان می‌دهد. ویژگی‌های فراکتال عبارتند از:

در ادامه هر کدام را به اختصار شرح خواهیم داد.

تشابه به خود یا self similarity

اگر تا به حال به برگ سرخس دقت کرده باشید، باید متوجه شده باشید که هر برگ کوچک سرخس شبیه به کل برگ سرخس است. به طور کلی می‌توان گفت هر جز برگ سرخس کپی و برابر کل برگ سرخس است.

این ویژگی در فراکتال‌ها نیز وجود دارد و صدق می‌کند. در هندسه تشابه به معنای یکسان بودن اشکال با وجود تفاوت در اندازه‌ها است. به بیان ساده‌تر اگر بتوانید با بزرگ‌تر یا کوچک‌کردن دو شکل، دقیقا آن را مثل و همانند هم کنید، آن دو شکل خاصیت خودتشابهی دارند.

بعد غیر صحیح (کسری) یا Non-integer Dimension

در علم هندسه و ریاضیات نقطه بعد ندارد و خط تنها یک بعد دارد. همچنین یک صفحه، دو بعد دارد و شکل‌هایی که حجم دارند سه بعدی هستند. این درحالی است که فراکتال‌ها می‌توانند بعد غیر صحیح داشته باشند.

همچنین بخوانید : تحلیل به روش کانسلیم چیست؟

همان‌طور که گفتیم یک خط مستقیم یک بعد دارد اما اگراین خط مستقیم دری فضا پیچ بخورد و و تبدیل به یک منحنی بسته شود، منحنی فراکتال می‌تواند بین یک تا دو بعد داشته باشد.

تشکیل از راه تکرار یا Iterative formation

برای درست‌کردن یک فراکتال به راحتی می‌توان یک شکل هندسی را انتخاب کرد؛ سپس با تکرار آن شکل، شکل پیچیده‌تری بسازیم که هر جز آن همانند شکل اولیه ما است. اشکال فراکتالی از این طریق ساخته می‌شوند.

معروف‌ترین اشکال هندسی فراکتالی ساخته شده عبارتند از:

کاربرد فراکتال‌ ها

موارد کاربرد و استفاده از فراکتال‌ها بسیار زیاد است. در بسیاری از حوزه‌های علمی مثل، علوم زیستی، اخترفیزیک، پزشکی، اقتصاد، زمین شناسی و حرکت گسل‌ها، معماری و شهرسازی و بازارهای مالی کاربرد دارند. در ادامه به توضیح این ارتباطات می‌پردازیم.

فراکتال‌ها و اخترفیزیک

ستاره‌ها چگونه تشکیل شده‌اند؟ مهم‌ترین مسئله برای جواب به این سوال این است که ماهیت فراکتالی گاز میان ستاره‌ای بوده و پخش و توزیع فراکتال‌ها همانند مسیر دود و یا ابرهای موج‌دار در آسمان، دارای سلسله مراتبی است.

ساختار فراکتالی این مسئله را توجیه می‌کند که آشفتگی گازها موجب تشکیل ابرها در آسمان و در فضا می‌شود و این روند الگویی نامنظم اما تکراری مشابه الگوی فراکتال‌ها دارد.

فراکتال‌ ها و علوم زیستی

دانشمندان دریافته‌اند که هندسه فراکتالی بسیاری از سازه‌های طبیعی را بهتر توصیف می‌کند. مثلا هر کروموزوم از مینی کروموزوم‌ها تشکیل شده‌ است. بنابراین حتی در ساختار بدن انسان نیز فراکتال‌ها وجود دارند. ویژگی خودتشابهی فراکتال‌ها در DNA نیز یافت می‌شود. زیست شناسان از خواص فراکتال‌ DNAها برای حل روابط تکاملی در حیوانات استفاده می‌کنند.

فراکتال و معماری

برای بهتر درک‌کردن یک ساختمان باید یک قیاس کوچکتری از آن ساختمان به همراه ویژگی‌ها و جزئیات آن ساختمان وجود داشته باشد؛ که این یک ایده فراکتال است. برای استفاده از ایده‌های فراکتال در معماری دو راه قابل استفاده است.

اول این که از بعد فراکتال یک طرح اندازه‌گیری شده و به عنوان یک وسیله برای بازنگری، توصیف و انتقاد از اثر استفاده شود. دوم این که فراکتال می‌تواند برای ایجاد ریتم‌های پیچیده طراحی ساختمان باشد استفاده شود.

فراکتال ‌ها و بازارهای مالی

تایم فریم را مانند یک طیف در نظر بگیرید. اگر در سمت چپ نقطه آغاز طیف را داشته باشیم؛ تیک چارت به عنوان کوچک‌ترین جز تایم فریم‌های دیگر است. تیک چارت زمانی تغییر می‌کند که قیمت جدیدی برای جفت ارز یا Ask اعلام شود.

یک تایم فریم یک دقیقه‌ای را در نظر بگیرید. اطلاعات تیک چارت به مدت یک دقیقه خلاصه می‌شود و در یک کندل حاوی اطلاعات زمان این‌گونه ثبت می‌شود.

• قیمت شروع یک دقیقه‌ای که مورد بررسی قرار گرفته (open)
• قیمت در لحظه پایان یک دقیقه (close)
• قیمت حداقلی در یک دقیقه مورد بررسی (low)
• حداکثر قیمت در یک دقیقه‌ای که قرار است مورد بررسی قرار گیرد (low)

تایم فریم بعدی را دو دقیقه‌ای در نظر بگیرید. تمام اطلاعاتی که قبلا گفتیم شامل open، close و low و high در یک کندل دو دقیقه‌ای ثبت می‌شود. تایم فریم دیگر را پنج دقیقه‌ای در نظر بگیرید و همین طور این روند افزایشی را ادامه دهید.

همچنین بخوانید : پیوت مینور و ماژور در بورس

وقتی از سمت چپ به سمت راست حرکت کنیم، تایم فریم مدام بزرگتر می‌شود اما در همه آن‌ها یک چیز مشترک و غیر قابل تجزیه و غیر قابل تغییر است و آن تیک چارت است. این یک ساختار فراکتالی در بازارهای مالی است.

فراکتال ‌ها و گرافیک کامپیوتری

در علوم کامپیوتری از فراکتال‌ها به فراوانی استفاده می‌شود. از الگوریتم‌های فراکتال برای فشرده سازی فایل‌های گرافیکی کامپیوتری به اندازه کمتر از یک چهارم اندازه اصلی فایل است.

گرافیست‌ها با استفاده از اجزای طبیعی مثل سیاره‌های منظومه شمسی و ستاره‌ها، کوهستان‌ها و خط‌های ساحلی، تصاویر واقعی برای تبلیغات‌های تلویزیونی یا جلوه‌های ویژه بصری و … به وجود می‌آورند.

همچنین آن‌ها از اشکال فراکتالی برای تولید تصاویر مناظری با بافت‌های ویژه و مدل‌های پیچیده استفاده می‌کنند. با استفاده از فراکتال در علوم کامپیوتری و ریاضیات می‌توان به صورت دقیق‌تری محیط اطراف را دید و نسبت به گذشته محیط را تعریف کرد.

دو نوع از فراکتال‌ها از سایر مدل‌های آن محبوب‌تر و پر کاربردتر هستند.

1. فراکتال‌های عدد مختلط یا Complex number
2. فراکتال‎ های سیستم تابع تکرارشونده یا Iterated function system

مجموعه فراکتال‌های عدد مختلط شامل دو مجموعه «مندلبرو» و مجموعه «ژولیا» است و فراکتال‌های سیستم تابع تکراری نیز از همان مدل تکرار شونده‌ای که قبلا توضیح داده‌ایم تشکیل می‌شود.

جمع بندی

علم فراکتالی یکی از علومی است که به سرعت در حال پیشرفت و تغییر و تحول است و هر روز به علاقمندان آن اضافه می‌شود. به عقیده دانشمندان هندسه فراکتالی یکی از بهترین ابزارها برای درک مسائل در بسیاری از علوم دیگر و همین طور ابزاری برای کشف اسرار گسترده سیستم‌های این جهان است.

آن چه برای همگان مشخص و معلوم است، این است که هندسه فراکتالی دید و دقت ما را در توصیف و درک طبیعت و طبقه‌بندی اشیای آن بهبود بخشیده و ما را به شناخت دقیق‌تر از طبیعت دعوت می‌کند و می‌تواند خود آن را برای ما تداعی سازد.

اما برخی دیگر از دانشمندان بر این باور هستند که همه این واقعیات و شباهت‌ها تصادفی بوده و هیچ علم و معادله ریاضی قادر به توصیف پدیده‌ها و اسرار این جهان نیست.هیچ کدام دلیل قابل قبول برای رد ادعای طرف دیگر و اثبات منطق خود نداشته و نمی‌توان گفت کدام گفته درست است.

حساب و کتاب فراکتالی در بازار سرمایه

شیوع بیماری کرونا و جنگ نفتی میان روسیه و عربستان منجر به ریزش شاخص‌های بورسی و قیمت نفت در سرتاسر جهان شده که می‌تواند موج جدید و بی‌سابقه‌ای از رکود در سراسر جهان را بوجود آورد. از آنجا که نفت یکی از مهم‌ترین کالاهایی‌ست که روزانه در سراسر جهان مبادله می‌شود، قیمت آن تأثیر بسیار زیادی بر سیاست‌های کلان کشورها و آینده جهان دارد.

در این متن قصد دارم کاربرد فراکتال‌ها در بازار بورس و سرمایه را توضیح دهم و نشان دهم که چگونه می‌توان به وسیله آن آینده قیمت نفت و جهان را پیش‌بینی کرد.

فراکتال‌ها

به صورت خیلی ساده، فراکتال ساختاری هندسی‌ست که اگر بخشی از آن را بزرگ کنیم مجددا به خود اصل ساختار هندسی برسیم، یا به عبارت دیگر یک فراکتال ساختاری‌ست که هر بخش کوچکتر آن با خودش یکی است. اصطلاحا به این ویژگی خودهمانندی می‌گویند.

برفدانه کخ

برفدانه کخ یکی از ساده‌ترین و معروف‌ترین مثال‌های ساختارهای فراکتالی است.

امواج الیوت

امواج الیوت یکی از قوی‌ترین و دقیق‌ترین تئوری‌های موجود در تحلیل تکنیکال در بازار بورس و سرمایه است که رالف الیوت آن را پایه‌گذاری کرد. رالف الیوت طی چند ده سال با بررسی داده‌های قیمت سهم‌های مختلف بازار بورس توانست قوانین کلی و جامعی را بر چگونگی تحول قیمت سهام‌ها بدست آورد.

به طور کلی قیمت یک سهم می‌تواند با گذر زمان در یک روند صعودی یا نزولی قرار بگیرد. آنچه الیوت در بررسی‌اش یافت این بود که قیمت در هرکدام از این روندها ۵ مرحله جلو می‌رود و ۳ مرحله اصلاح می‌شود، به این معنی که برای مثال در یک روند صعودی ، قیمت در ۵ مرحله صعود می‌کند و ساختار فراکتالی بازار های مالی در ۳ مرحله نزول ‌یا اصطلاحا اصلاح می‌شود. همچنین در یک روند نزولی قیمت در ۵ مرحله نزول می‌کند و سپس در ۳ مرحله صعود.

برای درک بیشتر به شکل های زیر دقت کنید:

موج الیوت در یک روند صعودی

موج الیوت در یک روند نزولی

این ساختار را موج الیوت می‌نامیم اما هر صعود یا هر نزولی نمی‌تواند بخشی از یک موج الیوت باشد. ۳ قانون بسیار مهم درباره امواج الیوت وجود دارد:

قانون اول:در موج صعودی نقطه ۲ نباید به اندازه ابتدای خط نقطه ۱ پایین بیاید.(در موج نزولی ۲ نباید به اندازه ابتدای خط نقطه ۱ بالا بیاید.)

قانون دوم: در موج صعودی نقطه ۴ نباید پایین‌تر از نقطه ۱ بیاید. (در موج نزولی ۴ نباید بالاتر از نقطه ۱ بیایید.)

قانون سوم: خط متصل‌کننده ۲ به ۳ نباید کوچک‌تر از خط ۱ به ۲ و یا ۴ به ۵ باشد.

ادعای الیوت این است که تمامی تحولات قیمت یک سهم در بازار بورس را می‌توان بر اساس امواج الیوتی که در بالا توضیح داده شد، توجیه و پیش‌بینی کرد.

خاصیت فراکتالی امواج الیوت

در واقع تحول قیمت یک سهم در بازار بورس بسیار پیچیده‌تر از آن است که در بخش بالا توضیح داده شد. برای مثال تصویر زیر را از تحول روزانه قیمت سهم خلنت در بازار بورس ایران نگاه کنید:

نمودار قیمت بر حسب زمان سهم خلنت در بازار بورس ایران

همان طور که مشاهده می‌کنید تحول قیمت این سهم بسیار پیچیده‌تر از حالت ساده‌ای‌ست که الیوت در نظر گرفته بود اما خاصیت اعجاب‌آوری که این امواج دارند، این است که هر کدام از بخش‌های ریزتر این موج می‌تواند خود یک موج الیوتی باشد.

برای مثال در یک موج الیوت صعودی خط متصل‌کننده ۲ به ۳ را در نظر بگیرید. در این خط قیمت در حال افزایش است، بنابراین خود این خط می‌تواند یک موج صعودی الیوتی باشد. یعنی خود می‌تواند در ۵ مرحله ریزتر صعود کرده باشد.(البته اجباری بر این قضیه نیست، می‌تواند از ۵ مرحله ریزتر تشکیل شده باشد و یا با همان یک مرحله ساده صعود کند.)

همچنین بعد از خط ۲ به ۳، موج می‌خواهد موج ۳ به ۴ را طی کند که یک موج نزولی است. این موج می‌تواند خود یک موج اصلاحی باشد، به این معنا که خود می‌تواند از ۳ بخشa,b,c تشکیل شده باشد.

حال تصور کنید که تک‌تک خطوط یک موج الیوت هر کدام بتوانند یک موج الیوت دیگر باشند و هر کدام از موج‌های الیوت ریزتر بتوانند خود موج الیوت باشند و . در این صورت یک موج الیوت بزرگ می‌تواند ساختارهای بسیار پیچیده و پرجزئیاتی را بسازد و تولید کند. (البته تمام موج‌های ریز و درشت باید در ۳ قانون اساسی الیوت صدق کنند.)

خاصیت فراکتالی امواج الیوت

تحلیل الیوت سهم خلنت

حال در این بخش می‌خواهیم نمودار قیمت سهم خلنت را به روش امواج الیوت تحلیل کنیم.

نمودار قیمت سهم خلنت که به وسیله امواج الیوت تحلیل شده است.

نمودار بالا همان نمودار شکل شماره ۴ است که با ۳ نوع عدد مختلف بخش‌های مختلفش مشخص شده است:

۱- دسته اول اعداد قرمز رنگ با فونت بزرگ مربوط به موج الیوت اصلی

۲- دسته دوم اعداد و حروف سیاه رنگ با فونت متوسط مربوط با ریزموج‌های موج الیوت اصلی

۳- دسته سوم اعداد و حروف سبز رنگ با فونت کوچک مربوط به ریزموج‌های ریزموج‌های موج الیوت اصلی

همان‌طور که مشاهده می‌کنید از وصل کردن نقاط بزرگ قرمزرنگ به یکدیگر یک موج الیوت بزرگ ناقص ساخته می‌شود. نقاط ۰، ۱، ۲ ،۳ و ۴ ساخته شده‌اند و بخش ۵ هنوز ناقص است. همچنین هرکدام از اجزای این موج بزرگ خود می‌توانند شامل ریزموج‌های الیوتی باشند. برای مثال موج ۰ به ۱ قرمز رنگ را در نظر بگیرید.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید از ۵ ریزموج متوسط و سیاه‌رنگ تشکیل شده که با اتصال این ۵ نقطه به یکدیگر موج ساخته می‌شود.

همچنین هرکدام از این ریزموج‌های متوسط و سیاه‌رنگ خود می‌توانند از ریزموج‌های کوچک و سبزرنگ تشکیل شده باشند. برای مثال در موج ۰ به ۱ قرمزرنگ، ریزموج سیاه‌رنگ ۱ به ۲ یک موج اصلاحی است که خود شامل ۳ ریزموج کوچک و سبز رنگ a,b,c است. همچنین ریزموج سیاه ۲ به ۳ خود شامل ۵ ریزموج سبز رنگ است که با اعداد مشخص شده‌اند.

به همین ترتیب کل موج با ۳ دسته متفاوت اعداد و حروف علامت‌گذاری شده است اما فایده این کار چیست؟

همان‌طور که در ابتدا توضیح داده شد اگر اعداد قرمزرنگ را دنبال کنید متوجه می‌شوید که موج بزرگ ناقص است، یعنی در حالی که باید ۵ مرحله بزرگ صعود کند و در ۳ مرحله اصلاح شود، تازه صعود از ۴ به ۵ را شروع کرده اما از کجا معلوم این تحلیل درست باشد؟

اینجا از ریزموج ها کمک می‌گیریم. وقتی تمام قله‌ها و دره‌های ممکن در نمودار را به وسیله چند لایه ریزموج پوشش می‌دهیم (با رعایت قوانین الیوت)، متوجه می‌شویم که حالت دیگری نمی‌تواند وجود داشته باشد که ساختار فراکتالی موج را حفظ کند. بنابراین اگر تمامی ریزموج‌ها و موج‌ها را درست مشخص کرده باشیم، حالتی که بوجود می‌آید، تقریبا یکتا است.

پس قیمت تازه مسیر خود را به سمت نقطه ۵ شروع کرده و این یک فرصت استثنایی برای سرمایه‌گذاری است که به جز با تحلیل الیوت نمی‌توانستیم آن را پیدا کنیم. (توصیه همیشگی سرمایه گذاران: در کف قیمت بخرید و در اوج قیمت بفروشیم، دقیقا وضعیتی که در این سهم بوجود آمده است)

تحلیل قیمت نفت و آینده جهان

برای اینکه با روش توضیح‌داده‌شده در بخش قبل بتوانیم قیمت نفت را پیش‌بینی کنیم، ابتدا لازم است نگاهی به قیمت نفت بر حسب زمان داشته باشیم.

در اینجا قیمت روزانه نفت را از ۴ سال پیش تا روز ۳ فروردین با کمک امواج الیوت تحلیل کرده‌ایم. برای اینکه شکل خیلی پیچیده و گیج‌کننده نشود، فقط موج الیوت اصلی و بزرگ با فونت بزرگ و مشکی‌رنگ مشخص شده است. در بعضی از بخش‌های موج، ریزموج‌ها را نیز با رنگ قرمز و فونت کوچک مشخص کرده‌ایم.

نمودار قیمت روزانه نفت بر حسب زمان، ثبت شده در روز ۳ فروردین

نمودار قیمت روزانه نفت بر حسب زمان که موج اصلی در آن مشخص شده است

همان‌طور که مشاهده می‌کنید موج اصلی ناقص است؛ ۵ مرحله صعود کرده اما فقط دو مرحله a و b را اصلاح کرده و در حال حاضر در حال طی کردن مرحله b به c است. خود موج b به c طبق خاصیت فراکتالی می‌تواند یک موج الیوتی ۵ مرحله‌ای باشد.

نگاهی باجزییات بیشتر داشته باشم به بخش b به c موج.

نگاه دقیق‌تر به قیمت روزانه نفت بر حسب زمان در روز ۳ فروردین

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، حدس‌مان درست بود. بخش b به c نمودار خود در حال طی کردن ۵ موج است که تا کنون ۳ موج را طی کرده که در شکل با رنگ قرمز و فونت کوچک در انتهای سمت راست نمودار مشخص شده‌اند. بنابراین برای اتمام کامل موج نیاز است که موج از محل شکل‌گیری نقطه ۳، مرحله ۴ (اصلاح) رو به بالا را طی کند و سپس مرحله ۵ که ریزشی‌ست به دنبال آن بیاید.

در نتیجه توقع داریم قیمت نفت در روزهای پس از ثبت ساختار فراکتالی بازار های مالی نمودارهای بالا کمی زیاد شود و سپس مجددا ریزش کند. در حالی که اگر می‌خواستیم بدون استفاده از این ابزار و صرفا بر اساس تخمین‌مان از جو روانی موجود در بازار تحلیل کنیم، صرفا می‌توانستیم پیش‌بینی کنیم که قیمت نفت تا زمانی که بحران‌ها تمام شوند سقوط می‌کند.

در عمل نیز همین اتفاق افتاده و قیمت نفت پس از کمی افزایش مجددا کاهش یافته تا موج کامل شود و پس از آن موج جدید شروع شده است. نمودار زیر در تاریخ ۲۱ فروردین ثبت شده است. بنابراین توانستیم با استفاده از تحلیل الیوت پیش‌بینی درستی از روند حرکتی قیمت نفت داشته باشیم.

نمودار قیمت روزانه نفت بر حسب زمان در تاریخ ۲۱ فروردین

تایم فریم فرکتالی چیست

به چینش کندل ها بر اساس تایمی که ما میخواهیم در کنار یک دیگر، تایم فریم گفته می شود.

برای مثال وقتی میگوییم ما در تایم فریم روزانه هستیم، یعنی کندل هایی که در آن صفحه ( چارت ) هستند , 24 ساعت زمان برده تا باز و بسته شوند.

انواع تایم فریم : شما میتوانید در سایت tradingview تایم فریم های مختلف را از 1 ثانیه الی 1 ماه و بیشتر را ببینید.

زمانی که ما با تایم فریم ها آشنا می شویم باید بتوانیم آنها را به درستی بررسی کنیم و رابطه بین آن ها را حفظ کنیم. تایم فریم ها با یکدیگر رابطه دارند و تجزیه و تحلیل چارت ها به ما یک فراکتال می دهد. بازار های مالی زمانی قدرت نمایی می کنند که اگر جلوی شما هزاران نوع چارت بگذارند، شما بدون دیدن تایم فریم، نمیتوانید تایم فریم دقیق آن را تشخیص دهید یعنی تمامی حرکاتی که در تایم 1 دقیقه رخ می دهد، کوچک شده رفتار تایم فریم های بزرگ می باشد.

چرا فراکتال ؟

فراکتال در لغت به معنای شکسته شدن است؛ یعنی هر جزء آن را می توان به تکه کوچک تری تقسیم و سپس مورد بررسی قرار داد (و در نهایت به یک نتیجه ثابت در مورد یک ساختار رسید)

در واقع فراکتال یک ساختار هندسی می باشد که هر جزء آن (هم کوچک و هم بزرگ) یک ساختار کامل دارد و از به هم پیوستن اجزاء کوچک با ساختار ثابت، همان ساختار در شکل بزرگتر به وجود می آید.

برای مطالعه بیشتر در مورد مبحث فراکتال اینجا کلیک کنید

فراکتال در بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال نیز کاربرد دارد!

با توجه به گستردگی بسیار زیادی که فراکتال در دنیا دارد، این گستردگی وارد بازار های مالی نیز شده است و ما باید چارت هایی که مورد بررسی قرار می دهیم را بر اساس قوائد و قانون بررسی کنیم.

برای مثال ما تایم 1 دقیقه را در نظر میگیریم و با ضریب 3، تایم های خود را انتخاب میکنیم. که به ترتیب می شود : 1 دقیقه، 3 دقیقه، 9 دقیقه، 27 دقیقه و . در نهایت تایم های به دست آمده را با کمی اختلاف به اعداد رند تبدیل میکنیم و تایم فریم های ساختار، الگو، تریگر، دابل تریگر (بهینه) را انتخاب می کنیم.

اما معمولا اکثر مامله گران از تایم فریم با ضریب 4 استفاده می کند که تایم های 1 دقیقه ، 4 دقیقه ،16 دقیقه، 64 دقیقه و . استفاده میکنند. ما این اعداد را رند میکنیم و تایم فریم های زیر به دست می آید:

اکنون ما باید تایم فریم های خود را جدا سازی کنیم و بر اساس روحیاتی که داریم به بررسی چارت ها بپردازیم.

دبل تریگر (بهبنه)	تریگر	الگو	ساختار
5 M	1 H	D	M
1 M	15 M	4 H	W

اهمیت تایم فریم ها زمانی مشخص می شود که ما خطوط حمایت و مقاومت و یا مکان های عرضه و تقاضا را در آن ترسیم میکنیم.

برای مثال وقتی خط روند صعودی را در تایم روزانه ترسیم میکنیم قیمت با رسیدن به آن خط به آن واکنش نشان می دهد و قدرت پرتاب و مگنت آن نسبت به خط روند صعودی در تایم فریم 1 ساعته بسیار بیستر است.

اعتبار کندل ها نیز هر چه تایم فریم را بالاتر ببریم بیشتر می شود یعنی یک کندل نزولی پر قدرت در 4 ساعته بسیار پر اهمیت تر از یک کندل پر قدرت صعودی در تایم 5 دقیقه می باشد.

برای دیدن ویدیوی آموزشی این مبحث اینجا کلیک نمایید.