تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟
تفاوت بورس و فرابورس را بشناسید
بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از فرابورس است.
بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از فرابورس است.
بورس چیست؟
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس کالا گفته می‌شود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش می‌شوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است).
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکت‌های موجود سرمایه‌گذاری کند.
فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال 1387 فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد . این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا بتواند اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت، بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند، می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.
تفاوت بورس و فرابورس
تقسیم‌بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران دارای 5 بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
| بازار فرابورس | بازار بورس | بازار بورس | |||||
| بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم | تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم |
| یک میلیارد تومان | 100 میلیون تومان | 100 میلیارد تومان | 50 میلیارد تومان | 20 میلیارد تومان | 100 میلیارد تومان | 50 میلیارد تومان | 20 میلیارد تومان |
| 10 درصد | پنج درصد | 20 درصد | 15 درصد | 10 درصد | 20 درصد | 15 درصد | 10 درصد |
| 200 نفر | – | هزار نفر | 750 نفر | 250 نفر | هزار نفر | 750 نفر | 250 نفر |
| حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد | سه سال | سه سال | دو سال | سه سال | سه سال | دو سال |
| نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد |
| 15 | – | 30 | 20 | 15 | 30 | 20 | 15 |
| یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد |
ساعت کار
تفاوت دیگر بورس و فرابورس، ساعات معامله‌ی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 صبح تا 12٫30 (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت می‌کند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس
سهولت پذیرش
پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس آسان تر است و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تأمین مالی
شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی
شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه‌گذاری سهام
سهامداران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه‌گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه‌گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا 60 درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.
امکان خروج از فرابورس
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان‌پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو‌به‌رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری‌های رسمی دریافت کنید.
با کلیک بر روی این لینک می‌توانید با تعریف اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس آشنا شوید.
فرق بین بورس و فرابورس در چیست؟
در این مطلب از کولاک نیوز ، توضیحاتی درباره فرق بین بورس و فرابورس خواهیم داشت! با ما همراه باشید. این روزها که مردم به سرمایه گذاری در بورس روی آورده اند، این واژه بسیار در میان مردم رواج یافته است! البته در کنار واژه بورس ، واژه فرابورس نیز شنیده می شود! با این وجود بسیاری از ما نمی دانیم که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
در سال های اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روش های کسب سود سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار است. اما در کنار بازار بورس، بازار دیگری با شرایط متفاوت تر به نام فرابورس وجود دارد.
شرکت هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند، در این بازار به معامله سهام می پردازند که از نظر عمل فرق چندانی ندارند!
فرق بین بورس و فرابورس در چیست؟
در علم اقتصاد، بورس به بازاری گفته می شود که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می شود و در یک طبقه بندی کلی شامل بورس کالا و اوراق بهادار است.
و اما بازار فرابورس، داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس (OTC) به طور مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه نظارتی از جانب یک نهاد مشخص مانند بورس انجام می گیرد. فرابورس در مقابل داد و ستد بورسی است که در بازارهای سازمان یافته رخ می دهد قرار دارد.
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور، بورس اوراق و بورس کالا ، با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، از مزایای فرابورس این است که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی می‌باشد.
۷ تفاوت بین بورس و فرابورس
اولین تفاوت بورس و فرابورس این است که بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس گرد هم آیند. از دیگر تفاوت های میان بورس و فرابورس این است که قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد ولی در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد. سومین تفاوت بورس و فرابورس در این است که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل کاهش ریسک و شفافیت قیمت ها وجود ندارد. و تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده است. پنجمین فرق میان بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار : اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه است. ولی بورس دارای دو بازار: اول و دوم است. یکی از تفاوت های بازار بوری در مقابل بازار فرابورس، شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک آن می باشد اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد. و آخرین تفاوت بین بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.
در واقع ورود شرکت ها به بازار سرمایه همواره نشان دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می باشد. شرکت هایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت ها محسوب می شود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
در نتیجه فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در واقع این است که رویه های پذیرش شرکت ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ای است که شرکت ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را دارند و از کلیه مزایای شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
بورس و فرابورس بازارهای مالی تشکیلات پیچیده ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت گذاری بازار ایفا می‌کنند. به طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت می‌گیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته می‌شود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.
به بیان ساده، بورس محلی است که در آن بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان یا خریداران و فروشندگان، معامله‌ای صورت می‌گیرد. برای روشن شدن این موضوع ابتدا به تفکیک به هر ۲ بازار می پردازیم و سپس تفاوت بورس و فرابورس را خواهیم گفت.
بازار بورس
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس کالا گفته می‌شود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش می‌شوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است). بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود.
خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکت‌های موجود سرمایه‌گذاری کند.
بازار فرابورس
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.
از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
علاوه بر اینکه انواع متنوعی از اوراق بهادار در بازار فرابورس قابل معامله هستند، ورود به آن نیز نیازمند شرایط و الزامات کمتری است.
سازوکارهایی ساده‌تر و تنوع در شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران، امکانی را فراهم کرده تا بنگاه‌های اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، به این بازار مالی وارد شده و از تمامی مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند شوند.
فرابورس دارای پنج بازار است با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود.
در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.
در هر دو بازار بورس و فرابورس، انجام معامله از طریق کارگزاری‌هایی انجام می‌شود که دارای مجوز قانونی از سازمان بورس اوراق بهادار هستند. این کارگزارها درواقع واسط میان خریدار و فروشنده هستند.
اما تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
تقسیم بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران نیز همانطور که در ابتدا توضیح داده شد، دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است.
بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم بندی و تعداد این دو بازار است.
فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. در جدول زیر می‌توانید تفاوت بورس و فرابورس را در خصوص شرایط پذیرش به خوبی مشاهده کنید:
| شرایط پذیرش | بازار بورس | بازار فرابورس | |||
| تابلوی اصلی بازار اول | تابلوی فرعی بازار اول | بازار دوم | بازار اول | بازار دوم | |
| حداقل سرمایه ثبت شده شرکت | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | یک میلیارد تومان | تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟۱۰۰ میلیون تومان |
| حداقل سهام شناور | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۱۰ درصد | پنج درصد |
| حداقل تعداد سهامداران | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | ۲۰۰ نفر | – |
| حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه | سه سال | سه سال | دو سال | حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تاسیس آن گذشته باشد |
| زیان انباشته | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد |
| نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۱۵ | – |
| سودآوری | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – |
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس
سهولت پذیرش
پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تامین مالی
شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تامین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تامین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی
شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام
سهامداران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.
امکان خروج از فرابورس
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری های رسمی دریافت کنید.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
تفاوت بورس و فرابورس چیست ؟ همه ما نام بورس را شنیده ایم. بورس جایی است که در آن سهام و دیگر اوراق بهادار و حتی کالا معامله می شوند و از طریق بورس سرمایه ها به سمت شرکت ها وموسسات جذب می شوند. اما فرابورس چیست؟ شنیدن این واژه ها ممکن است ما را کمی گیج کند اما ما می خواهیم شما را با فرابورس و بورس و تفاوت های این دو آشنا کنیم. پس تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟ با ما همراه باشید.
همه ما بورس را به سهام می شناسیم اما باید بدانید که بورس فقط مختص به سهام نیست. این روزها عده زیادی از مردم در حال آمدن به بورس هستند چون شنیده اند که می توانند در آن سود بسیار خوبی بدست آورند و سود آن از بانک بسیار بیشتر است (البته ضرر آن هم مسلما بیشتر است). بورس و فرابورس بازارهایی مالی است که در آنها معاملات هنگفتی صورت می پذیرد و می تواند برای افراد باحوصله و باهوش فرصت بسیار خوبی باشد. برای فهمیدن بهتر مطالب بیایید ابتدا بورس و فرابورس را تعریف کنیم و سپس به توضیح تفاوت های این دو بپردازیم.
بازار بورس
در بورس، چیزهای مختلفی شامل کالاهای واقعی و دارایی های مالی مورد معامله قرار می گیرند. به بورسی که در آن دارایی های مالی( مانند سهام و اوراق قرضه) خرید و فروش می شود، بورس اوراق بهادار می گویند و به بورسی که در آن کالای واقعی خرید و فروش شود بورس کالا گفته می شود.
در ایران عموما بورس را به عنوان جایی می شناسند که در آن سهام شرکت ها و موسسات خرید و فروش می شوند. در بورس شرکت ها تحت قوانین مشخص و شفافی فعالیت می کنند و افراد سهامدار نیز طبق آن قوانین به خرید و فروش سهام می پردازند.
شرکت ها سهام خود را به بورس عرضه می کنند تا از طریق جذب سرمایه بتوانند به اهداف تجاری خود دست یابند. بورس می تواند به رشد اقتصادی شرکت ها کمک شایانی کند.
بازار فرابورس
شاید با خود بگویید که حتما این بازار با بورس تفاوت هایی اساسی دارد اما اصلا این گونه نیست. بازار فرابورس مشابه خود بورس است اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده تر از بورس است. شرکت هایی که نیاز دارند فوری وارد چرخه جذب سرمایه شوند وارد بازار فرابورس شوند چون شرایط پذیرش آن راحت تر است. ورود به فرابورس نیازمند الزامات کمتری است و موسسات و بنگاه های اقتصادی می توانند در کمترین زمان وارد شده و به فروش سهام خود و جذب سرمایه بپردازند.
به عبارتی ساده تر، فرابورس بازاری مشابه بورس است که شرایط ورود به آن برای شرکت ها راحت تر است. به طور کلی فرابورس دارای پنج بازار است : بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.
در ایران فرابورس شامل بازارهای اول، دوم و پایه می باشد. بازار اول سخت گیرتر از دوم و بازار دوم سخت گیر از بازار پایه است. به عبارتی دیگر اگر شرکتی نتوانست در بازار اول فرابورس پذیرش شود، می تواند به بازار دوم بورس برود و اگر در آنجا نتوانست شرایط لازم را برای ورود کسب کند می تواند از طریق بازار پایه اقدام به خرید و فروش سهام کنید.
اکثر شرکت های سهامی می توانند وارد یکی از این بازارها شوند چون شرایط ورود به آنها بسیار راحت تر و منعطف تر است. پس حالا که مفهوم بازار فرابورس را درک کردید دیگر از نام آن نترسید چون فرابورس تفاوت چندان زیادی با خود بورس ندارد.
تفاوت های بورس و فرابورس
حال که با مفهوم تفاوت های بورس و فرابورس آشنا شدیم بیایید به تفاوت های این دو بپردازیم.
بازار بورس دارای دو بازار اول و دوم است. اگر یک شرکت در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل می شود. این موضوع دقیقا مانند لیگ اول و دوم فوتبال است که اگر تیمی در لیگ دسته یک خوب عمل نکند باید به لیگ دسته دو برود. همین موضوع برای بورس هم صادق است. اگر شرکتی هم در بازار تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟ دوم خوب عمل کند می تواند به بازار اول منتقل شود. البته باید توجه داشته باشید اگر یک شرکت در بازار دوم بورس هم عملکرد خوبی نداشته باشد از بازار اخراج خواهد شد چون در حال ضربه زدن به بورس است.
بازار فرابورس اما همانطور که پیش تر گفته شد دارای 5 بازار اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و بازار پایه است. پذیرش شرکت های سهامی عام در بازار اول و دوم و دیگر اوراق بهادار نیز در بقیه بازارها صورت می گیرد.
نحوه پذیرش
بازار فرابورس تشکیل شده است تا شرکت های کوچک تر و ضعیف تر هم بتوانند سهام خود را برای جذب سرمایه عرضه کنند برای همین پذیرش در آن راحت تر و ساده تر می باشد.
برای مثال برای پذیرش در فرابورس حداقل یک سال باید از تاسیس شرکت گذشته باشد اما در بورس این عدد دو سال است. یعنی یک شرکتی که تازه تاسیس شده است تنها باید یک سال برای ورود به فرابورس صبر کند اما برای ورود به فرابورس باید دوسال صبر کند. همین موضوع خیلی اوقات فرابورس را به گزینه ای بهتر تبدیل می کند.
یکی دیگر از تفاوت های بین بورس و فرابورس در زیان انباشته است. اگر شرکتی دارای زیان انباشته باشد به هیچ عنوان نمی تواند در بورس پذیرش شود (چه در بازار اول و چه در بازار دوم) اما همان شرکت می تواند در بازار فرابورس وارد شود به شرط آن که برنامه اجرایی مناسبی را برای خروج از زیان ارائه کند.
از دیگر تفاوت های بین فرابورس و بورس تفاوت در میزان سهام شناور است. در بورس می توان با حداقل 10 درصد سهام شناور( درصد سهام افراد حقیقی) وارد بازار دوم بورس شد اما برای ورود به بازار دوم فرابورس تنها به 5 درصد سهام شناور است. این برای شرکت های کوچک تر که افراد حقیقی چندانی سهام دار آن نیستند بسیار مناسب است و فرابورس را به گزینه ای بهتر برای آنها تبدیل می کند.
حداقل میزان سرمایه
جالبترین قسمت تفاوت بین بورس و فرابورس در حداقل میزان سرمایه ثبت شده توسط شرکت برای فعالیت است. برای ورود به بازار دوم بورس یک شرکت حداقل باید 20 میلیارد تومان سرمایه داشته باشد اما برای ورود به بازار دوم فرابورس تنها کافی است که 100 میلیون تومان سرمایه داشته باشد. به عبارتی شرکت های با سرمایه بسیار اندک هم می توانند وارد فرابورس شوند و به عرضه سهام خود بپردازند.
اگر در بورس باید یک شرکت در بازار اول آن حداقل هزار نفر و در بازار دوم آن 250 نفر سهامدار وجود داشته باشد برای بازار فرابورس در بازار اول آن حداقل 200 نفر و بازار دوم عدد مشخصی وجود ندارد(هر تعداد سهامدار می توانند باشند).
برای حضور در بازار اول بورس یک شرکت باید سه دوره پیش از اقدام به پذیرش باید سودآور بوده باشد اما برای حضور در بازار اول بورس تنها یک دوره سودآوری پیش از پذیرش کافی است.
همه تفاوت هایی که در بالا بیان شد باعث می شود تا بازار فرابورس بازاری جذاب و عالی برای بسیاری از شرکت ها باشد. اما باید توجه داشت که درست است ورود به فرابورس خیلی راحت تر است اما باید دانست ریسک معامله در آن هم بالاتر است و هم چنین شفافیت معاملات در فرابورس کمتر است.
مزایای فرابورس
ورود و پذیرش آسان
برای ورود در فرابورس شما نیاز به حداقل سرمایه، حداقل سوددهی و دیگر موارد را دارید. حتی اگر شرکتی زیان ده باشد اما بتواند سوددهی خود را کم و کمتر کند می تواند وارد بازار فرابورس شود. شرایطی که فرابورس برای شرکت ها و موسسات فراهم کرده است باعث شده تا بسیار مورد توجه قرار گیرد و اکنون شرکت های مطرح بسیاری در آن فعالیت داشته باشند.
جذب سرمایه
مانند بورس، فرابورس هم به خوبی می تواند در جذب سرمایه برای شرکت ها فعالیت داشته باشد. شرکت ها با عرضه سهام و فروش آنها به مالکان حقیقی و حقوقی می توانند به سرمایه لازم برای تامین اهداف تجاری خود دست یابند. خوبی فرابورس اسن است که شرکت های کوچکتر هم می توانند این جذب سرمایه را انجام دهند چون به راحتی می توانند در فرابورس پذیرش شوند و شروع به کار کنند.
معافیت مالیاتی
شرکت هایی که در بازار فرابورس پذیرفته شده اند دارای مزیت های مالیاتی بسیار خوبی هستند. شرکت هایی که در فرابورس، سهام خود را عرضه می کنند(به غیر از شرکت های پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام
شرکت هایی که در بازار فرابورس پذیرش شده اند، می توانند از طریق وثیقه گذاشتن سهام خود برای گرفتن تسهیلات مالی اقدام کنند. این کار برای شرکت های با سرمایه های پایین تر بسیار خوب و مفید است. بانک ها سهام شرکت های فرابورس را به عنوان یک دارایی مطمئن جهت وثیقه گذاری قبول می کنند.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند با ارائه کردن مدارک و اسناد لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار، منابع مالی طرح‌های موردنظر خود را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.
امکان خارج شدن از بازار فرابورس
اگر شرکت یا موسسه ای تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس بیرون بیاید، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن روند مشخصی این کار به آسانی میسر خواهد بود. در ضمن، شرکت های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر از بورس به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهامی که در بازارهای فرابورس ایران معامله و خرید و فروش می شوند به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و میزان نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستندو عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد و به اصطلاح قفل نمی شود.
تنوع در بازار فرابورس
مزایا و راحتی پذیرش شرکت ها در فرابورس باعث شده است تا شرکت های متنوعی در بورس حضور داشته باشند و به همین دلیل سهامداران می توانند در سبد سهام خود انواع سهام ها را داشته باشند و به این ترتیب، احتمال ضرر و کاهش سرمایه آنها کمتر می شود.
سرمایه گذاری در بورس و فرابورس
همانطور که در ابتدا گفته شد این روزها بورس حسابی مورد توجه قرار گرفته است. اما سرمایه گذاری در بورس و فرابورس کار مناسبی است؟ در این بخش پایانی می خواهیم به طور خلاصه درباره مزایای سرمایه گذاری در بورس و فرابورس صحبت کنیم.
بیشتر سرمایه نقدی مردم اکنون در بانک های می باشد و تنها بخش کوچکی از آن در بورس است. در حالی که در کشورهای دیگر این درصد بسیار بیشتر است و سهم سرمایه بورس و فرابورس بالاتر است. سرمایه گذاری در بورس اکنون دیگر به یکی از علاقه مندی های خیلی از مردم تبدیل شده است و همین موضوع باعث می شود تا آینده بورس و فرابورس آینده پررونقی باشد.
از سوی دیگر به خاطر تحریم ها قیمت نفت کاهش پیدا کرده و درآمد ارزی کشور نیز پایین آمده است. در چنین شرایطی بانک مرکزی مجبور به چاپ پول برای چرخاندن چرخ اقتصاد است و همین مسئله تورم را در پی دارد که شما در حال مشاهده کردن آن هستید. با بالا رفتن تورم قیمت سهام در بورس و فرابورس رشد خواهند کرد و شاخص بورس نیز افزایش خواهد داشت.
جلوگیری از تورم
دولت برای کنترل ارز و جلوگیری از تورم ناچار است از بورس حمایت کند و همین طور که می بینید در حال انجام این کار نیز می باشد. این روزها تلاش دارد تا سرمایه مردم را به سمت بورس بکشاند چون توجه به بورس و افزایش رونق آن باعث شکوفایی اقتصادی و رونق شرکت های تولیدی و موسسات تجاری می شود. از آنجایی که بسیاری از شرکت های خود دولت هم در بورس یا فرابورس هستند دولت مجبور است تا این بازار را پررونق نگه دارد و ارزش سهام را بالاتر ببرد.
با این کار هم به رونق شرکت ها کمک خواهد کرد و هم کسری بودجه خود را جبران می کند. بورس و فرابورس امسال رشد بسیار خوبی خواهند داشت و بنابراین افراد باهوش و خواهان سود مالی نباید این فرصت را از دست بدهند. یادتان باشد که برای موفقیت در بورس و فرابورس، داشتن اطلاعات کافی و قدرت تحلیل و صبر از ضروریات است.
تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟
ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، بر اساس دستورالعمل پذیرش عرضه و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای ۹ بازار اول، دوم، سوم، پایه الف، پایه ب، پایه ج، بازار شرکت های کوچک و متوسط، مشتقه، بازار ابزارهای نوین مالی است.
تقسیم‌بندی این ۹ بازار به این دلیل است که پذیرش تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟ شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد.
بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌وانتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
به‌عبارتی‌دیگر تشکیل این دو بازار به نحوی عملکرد فعالین را مشخص خواهد کرد؛ به این طریق که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم عملکرد خوبی از خود ارائه دهد به بازار اول منتقل خواهد شد.
نحوه انجام معامله در بازار بورس بدین طریق است که کارگزاران متولی اصلی انجام معاملات در این بازار هستند.
این کارگزاران که دارای مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار هستند، نقش نماینده خریدار و یا فروشنده را ایفا می‌کنند.
همه کارگزاران موظف به انجام وظایف خود در چارچوب قوانین و مقررات موجود هستند و سرمایه‌گذار می‌تواند برای معاملات اوراق بهادار کارگزار خود را با توجه به معیارهایی از قبیل انجام به‌موقع سفارش، دادوستد سهام با مناسب‌ترین قیمت و نحوه ارائه خدمات جانبی انتخاب نماید.
در مقابل سرمایه‌گذاران اعم از حقیقی یا حقوقی برای انجام معاملات سهام یا سایر اوراق بهادار پذیرفته‌شده در فرابورس باید از طریق یکی از کارگزاران فرابورس اقدام کنند.
شرکت‌های کارگزاری فرابورس مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را داشته و عضو کانون کارگزاران هستند؛ لذا سرمایه‌گذاران می‌توانند از بین آنها یکی را -که همگی حکم واحد داشته- و با توجه به معیارهایی چون توانایی انجام به‌موقع سفارشات و به بهترین قیمت در کنار خدمات جنبی چون آموزش و تحلیل، انتخاب و درخواست‌های خود را برای انجام معاملات به آنها ارائه کنند. کارگزاران به‌عنوان حلقه واسط بین خریدار و فروشنده عمل کرده و تمام خریدوفروش‌های سهام و اوراق بهادار در فرابورس از سوی آنها انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است که در هر دو بازار کارگزاران بر اساس کدی که به آنها تعلق می‌گیرد، وارد معامله می‌شوند.
همانطور که گفته شد شرکت‌هایی که شرایطشان برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار دشوار است می‌توانند به سهولت در بازار فرابورس وارد شوند. این در حالی است که بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.
